Amsterdam wil buitenlandse toeristen weren uit coffeeshops

Hoewel het aantal Amsterdamse coffeeshops de afgelopen twintig jaar werd teruggebracht van 283 naar 166, nam de vraag naar softdrugs enorm toe. Sommige coffeeshops zagen een omzetstijging van 75 tot 200 procent. De zogenoemde cannabistoeristen, die met goedkope vluchten naar Amsterdam komen, hebben hier volgens Halsema flink aan bijgedragen. "We hebben gezien dat heel veel groepen jongeren naar Amsterdam komen om een coffeeshop te bezoeken."

Amsterdam, waar bijna 30 procent van alle coffeeshops in Nederland te vinden zijn, wilde eerder niet werken met het zogenoemde ingezetenencriterium (i-criterium). Door dit toegangsverbod voor buitenlandse toeristen tot coffeeshops vreesde de hoofdstad een toename van de illegale straathandel. Wel bracht de hoofdstad het aantal coffeeshops terug en moesten ze weg uit de buurt van scholen.

Onderzoek toont volgens Halsema nu aan dat een groot aantal buitenlandse toeristen aangeeft dat ze niet meer naar Amsterdam gaan als ze geen coffeeshop binnen kunnen komen. En hoewel de kans bestaat op meer handel van softdrugs op straat, kan dat door het wegblijven van toeristen ook weer afnemen

Door de aanhoudende vraag naar cannabis zijn er ook zorgen over het illegale hennepteeltcircuit. De politie vermoedt dat als de belangen groter worden en er meer geld in omgaat, hier meer risico is op vermenging met de harddrugshandel. Een keurmerk voor coffeeshops, naar Haarlems voorbeeld, moet de cannabismarkt minder kwetsbaar maken voor georganiseerde criminaliteit. Coffeeshops met een keurmerk mogen bijvoorbeeld een grotere voorraad cannabis in huis hebben, waardoor koeriers - die vaak doelwit zijn van berovingen - niet meerdere keren per dag hoeven aan te vullen.

Over de precieze uitvoering van de plannen, zoals de handhaving en het tijdsbestek, zullen de bevoegde autoriteiten zich later buigen. Eerst is het aan de gemeenteraad, die volgens Halsema "van oudsher" erg verdeeld is over het coffeeshopbeleid, om zich uit te spreken. 

Grensstad Maastricht liep in 2013 voorop met het weren van buitenlanders uit de coffeeshops. In die tijd bezochten volgens Penn 2,3 miljoen drugstoeristen de Maastrichtse coffeeshops, van wie 58 procent uit het buitenland kwam. Niet alleen uit ons land, maar ook uit Luxemburg en Frankrijk. De buitenlanders komen door het i-criterium nagenoeg niet meer, zei Penn.

“Mijn voorganger Onno Hoes is vanaf 2013 het ingezetenencriterium gaan handhaven omdat de stad verloederde als gevolg van de enorme aantrekkingskracht op buitenlandse drugstoeristen. Straatdealers probeerden de massaal toestromende drugstoeristen bij binnenkomst in Nederland af te vangen. Mensen werden bang voor de dealers. Er moest iets gebeuren om die toevloed van buitenlanders te stoppen”, aldus Penn.

In Venlo en Roermond zijn buitenlanders wel welkom in de coffeeshops. Maar door de Duitse lockdown is het er de laatste weken minder druk. Zowel Roermond als Venlo vrezen een forse toename van de straathandel bij handhaving van het i-criterium. “Die afweging kan voor elke gemeente een andere zijn”, aldus Roermond.

Bovendien zullen de straatdealers deze consumenten ook harddrugs aanbieden, vreest Venlo. “Dat is volstrekt onacceptabel”, vindt burgemeester Antoin Scholten. Zowel Roermond als Venlo vinden het al dan niet toelaten van buitenlanders een zaak van lokaal maatwerk. “De situatie in Amsterdam is in dat opzicht een totaal andere dan die in Roermond”, aldus de woordvoerster van Roermond. En Scholten voegt daaraan toe: “Het feit dat de burgemeester van Maastricht het i-criterium strikt handhaaft is volkomen begrijpelijk”.