Amerikaanse diplomaten waarschuwden twee jaar geleden voor riskant onderzoek op vleermuizen in lab in Wuhan

Eerst en vooral een belangrijke bemerking. Complottheorieën die een fout gelopen experiment in een Chinees laboratorium aanwijzen als oorzaak van de huidige pandemie, doen al langer de ronde en er bestaat geen enkel hard bewijs voor. Dat wordt ook niet geleverd door deze documenten.

Nog een andere bedenking: de journalist die de onthulling deed in The Washington Post – Josh Rogin – is een autoriteit met erg goede contacten binnen het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, maar zijn verhaal werd wel gepubliceerd in de opiniesectie van de gerenommeerde krant.

Desondanks zijn de documenten fascinerend leesvoer. Ze brengen verslag uit van een aantal bezoeken die diplomaten van de Amerikaanse ambassade in Peking aflegden aan een onderzoekscentrum in de stad Wuhan. Het eerste dateert van januari 2018 en het onderzoekscentrum was het Wuhan Institute of Virology (WIV). Daar werd gewerkt met enkele van de gevaarlijkste biologische organismen ter wereld. Drie jaar eerder viel het lab als eerste in China onder de allerstrengste internationale veiligheidsvoorschriften.


Het laatste bezoek vond eind maart 2018 plaats en het instituut bracht er zelf een persbericht over uit. Dat werd vorige week van de site van het WIV verwijderd, maar is wel gearchiveerd op het internet.

Wat de diplomaten ontdekten, was zo zorgwekkend dat ze tot twee keer toe een waarschuwing naar Washington stuurden. Josh Rogin kon de hand leggen op de eerste en daarin gaat het over het werk dat het lab uitvoerde rond coronavirussen bij vleermuizen en de mogelijke transmissie naar mensen. Dat vormde volgens de diplomaten een gevaar op een nieuwe SARS-achtige pandemie.

Ze merkten op “dat het lab een groot tekort heeft aan goed opgeleide technici en onderzoekers, die nodig zijn om het laboratorium met een hoog beheersingsniveau veilig te laten werken”. De Chinese onderzoekers van het WIV werkten samen met Amerikaanse organisaties en vroegen om extra hulp. De diplomaten adviseerden de VS om die ook te geven, vooral omdat het onderzoek van het lab naar coronavirussen bij vleermuizen belangrijk was. Maar ook gevaarlijk.

(Lees verder onder video: De ‘Bat Woman’ die het virus vond, maar niet mocht openbaren)

Het hoofd van het onderzoeksproject – Shi Zhengli – had al heel wat gepubliceerd over het onderwerp. “De onderzoekers toonden onder meer aan dat verscheidene SARS-achtige coronavirussen een verbinding kunnen aangaan met ACE2, de menselijke receptor die gebruikt wordt door het SARS-coronavirus. Deze ontdekking wijst er sterk op dat SARS-achtige coronavirussen overgedragen kunnen worden van vleermuizen naar mensen en bij hen SARS-achtige ziekten kunnen veroorzaken.”

Het onderzoek moest een volgende SARS-achtige pandemie voorkomen door te anticiperen op hoe die zou uitbreken. Maar heel wat andere wetenschappers vroegen zich in 2015 al af of het team van Shi Zhengli daarbij geen onnodige risico’s nam.

Volgens welingelichte bronnen was het doel van de diplomaten de alarmbel te luiden omdat ze zich ernstig zorgen maakten om de veiligheid in het WIV. “Het was een waarschuwingsschot”, klinkt het. “Ze smeekten iedereen om aandacht te hebben voor wat er aan de hand was.”

De Amerikaanse regering bood echter nooit hulp. De waarschuwingen van twee jaar geleden begonnen de afgelopen maanden echter opnieuw de ronde te doen, terwijl de administratie besprak of het lab aan de oorsprong kon liggen van de pandemie. En wat de gevolgen daarvan zouden zijn.

Er werd ook gekeken in de richting van het lab van het Wuhan Center for Disease Control and Prevention. Dat heeft een lager veiligheidsniveau, maar de Chinese overheid schermt ook dat instituut af in het onderzoek naar waar het nieuwe coronavirus vandaan komt.

De rol van de Chinese overheid is op zijn minst vreemd te noemen. Het oorspronkelijke verhaal dat het nieuwe virus van een vismarkt in Wuhan zou komen, lijkt niet echt overtuigend. Chinese experts stelden in het medisch tijdschrift The Lancet dat de allereerste patiënt die werd geïdentificeerd op 1 december geen enkele connectie had met die markt. Net als meer dan een derde van de patiënten in de eerste grote groep besmette personen. Op de markt worden ook geen vleermuizen verkocht.

China houdt intussen alle mogelijke informatie over de oorsprong van het virus achter slot en grendel. De VS hebben nog altijd geen stalen gekregen van de allereerste patiënten in China en het lab in Shanghai dat als eerst het genoom van het virus publiceerde op 11 januari, werd het zwijgen opgelegd. Verscheidene dokters en journalisten verdwenen al spoorloos.

Er is tot op de dag van vandaag geen enkel bewijs dat het nieuwe coronavirus bewust ‘gemaakt’ werd in een lab. De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat het van dierlijke oorsprong is, maar dat sluit niet uit dat het – al dan niet per ongeluk – in een laboratorium ontstond. Hard bewijs is ook daar echter niet voor. De opgedoken documenten wijzen alleen op het potentiële gevaar in het Chinese lab van het WIV.

Het WIV zelf ontkent categoriek dat het nieuwe coronavirus in zijn laboratorium ontstond. Het was op 3 februari wel de eerste die rapporteerde dat het virus van vleermuizen afkomstig was. Of het WIV er daadwerkelijk iets mee te maken heeft, zal verder onderzoek moeten uitwijzen.

Lees ook: 1 op de 2 wil dit jaar op vakantie in eigen land: is er wel genoeg plaats? En wat betekent dat voor de prijzen? (+)

Bekijk ook:

Harvard studie: “Elk kwartaal lockdown tegen coronavirus”