Limburgse bakkemoezevlaai van Bakkerij Knapen: “Zoeken naar een goede mix tussen vernieuwing en traditie”

In de negentiende eeuw had elke bakker zijn eigen vlaai. Zo ook de ouders van Frans Knapen, die net voorbij de grens in Nederweert woonden en er de coöperatieve bakkerij Sint-Antonius runden. Samen met Josephina Linsen opende Frans in 1889 zijn zaak in Bocholt. Het koppel koos voor vlaai met gedroogde peren. Hun zoon Jaak Knapen en diens partner Adelaïde Teyssen namen het recept over en later deden Jaak Knapen Jr. en Simone Stienaerts hetzelfde. Honderd jaar en drie generaties later kwamen Jack Knapen en Karien Meus in 1989 aan het roer. De tijden waren ondertussen veranderd, maar het recept van de bakkemoezevlaai bleef al die tijd hetzelfde. “Voor mij was het een late roeping in de bakkerij”, geeft Jack toe. “Al vier generaties nam de jongste zoon de bakkerij over. Ik was al 20 jaar toen ik uiteindelijk mijn hart volgde. Ik heb mijn studies voor vertaler-tolk stopgezet en heb toch voor de bakkerij gekozen.”

“Ik heb één gouden regel: als ik het werk van mijn grootvaders niet meer herken, ben ik mijn ambacht aan het verloochenen. Je moet dan ook altijd zoeken naar een goede mix tussen vernieuwing en traditie. Zo proberen we oog te hebben voor samenwerkingen met plaatselijke handelaars. Sinds 2017 werken we bijvoorbeeld alleen nog met rogge die in Bocholt wordt geteeld. Het eerste jaar heeft het Biotechnicum voor de rogge gezorgd. Nu wordt ze geteeld door Paul Ceyssens. Dankzij deze principes blijft de passie voor het beroep behouden.”

Volgens Jack is het verhaal van de ‘bakkemoeze’ al eeuwenoud. “Vroeger had iedere boerderij een bakoven. Op vrijdag werd er gebakken voor de hele week. Eerst brood, daarna vlaai en eventueel nog wat kleingoed. Als de oven leeg was, werd na de oogst het overschot aan peren in de oven gegooid. Die bleven daar dan liggen tot de week erna. Voor het opnieuw stoken van de oven werden de peren er weer uitgehaald. Dit proces werd herhaald tot de peren volledig droog waren. Die gedroogde peren konden dan langer bewaard blijven. Ze zien er bij het ‘uitovenen’ een beetje uit als gedroogde muizen. Daaraan dankt het zijn naam ‘bakke-moeze’.”

De gedroogde peren vormen de basis van de bakkemoezevlaai. “Voor de spijs worden de steeltjes verwijderd en worden de peren een nacht geweekt in water. De volgende dag worden de peren opgekookt, door de ‘passe-vite’ (roerzeef, nvdr) gedraaid en weer opgekookt. Daar wordt ook suiker en kaneel aan toegevoegd. De bodem is een typische Limburgse vlaaiendeeg.”

Met dank aan Jeroen Meus, die in zijn programma Dagelijkse Kost op zoek ging naar authentieke producten en zelf ook Limburgse roots heeft, wordt de bakkemoezevlaai nu dus weer gemaakt bij Bakkerij Knapen. “We verkopen tien vlaaien per week”, gaat Jack verder. “De ene koopt die omdat hij de vlaai nog kent van vroeger, de andere eerder uit nieuwsgierigheid. Maar een ding is zeker: vandaag is de vlaai lekkerder dan ooit. Door ook nog samen te werken met het familiaal fruitbedrijf Gezond van bij Ons wordt het verhaal nog mooier. De zaakvoerders zochten voor hun assortiment namelijk peren die het best aansluiten bij de vroegere Bergamotpeer en kwamen uit bij ons. Zo komt er weer een nieuw hoofdstuk bij in de rijke geschiedenis van de vlaai”, besluit Jack. 

Het Laatste Nieuws gaat in samenwerking met Vlam op zoek naar het Beste Streekproduct van Vlaanderen. Een streekproduct wordt ambachtelijk vervaardigd, in de eigen streek, met een traditie van minimum 25 jaar en… geniet natuurlijk bekendheid bij het publiek. Stemmen op jouw favoriete streekproduct kan via de HLN app. Download gratis de nieuwe HLN-app op iOS of Android, ontdek alle streekproducten die meedingen naar de titel Het Streekproduct 2019 bij In De Buurt en stem op jouw favoriet. Alle informatie over onze wedstrijd vind je op www.hln.be/streekproduct.