Hoeveel kosten de coronavaccins? Tot voor kort was daar weinig of niks over bekend. De EU doet al maanden geheimzinnig over de prijzen en in het Europees parlement bevestigde men al verschillende keren dat men gebonden is aan contractuele geheimhouding. “De Europese Commissie is juridisch niet in staat om informatie uit de contracten vrij te geven.” Staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open Vld) heeft die Europese geheimhouding echter per ongeluk doorbroken.

Op Twitter heeft ze voor het eerst alle informatie vrijgegeven over de kostprijs van ieder vaccin en over hoeveel België voor elk type in totaal zal betalen. Ze deed dat na kritiek van oppositiepartij N-VA die zei dat er in de begroting geen spoor was van een budget voor de coronavaccins. 

“Er worden dit jaar 33,5 miljoen vaccins aangekocht”, schreef De Bleeker op haar sociale media. “En in totaal gaan we daar 279 miljoen euro voor betalen.” In 2021 zegt ze dat er nog eens vijfhonderd miljoen vrijgehouden wordt voor de aankoop van extra vaccins, als dat nodig zou blijken. De Bleeker plaatste ook een tabel met alle individuele prijzen van de vaccins online, maar die haalde ze een half uur later weer weg. “Een fout van het communicatieteam”, klinkt het op haar kabinet. De geest was echter al uit de fles. 

Na een vraag van N-VA-fractieleider Peter De Roover bevestigde Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke dat hij de info niet zou hebben vrijgegeven. Ook bij de Europese Commissie bevestigt men dat: “We zullen geen commentaar geven op wat er in België is gebeurd, maar de prijzen van de vaccins zijn vertrouwelijk.”

De Bleeker werd door N-VA naar de Kamer gesommeerd om meer tekst en uitleg te geven over het voorval. Fractieleider De Roover wilde weten of de staatssecretaris een geheimhoudingsclausule heeft geschonden, of er eventueel gevolgen voor ons land aan vasthangen en of er gevolgen zijn voor haar functioneren als staatssecretaris.

De staatssecretaris herhaalde net zoals haar kabinet eerder op de avond dat ze een discussie over de middelen voor de vaccins wilde beslechten. “Eén van de pijlers van mijn beleid is transparantie en ik ben een beetje te transparant geweest wellicht”, zei ze. “Ik benadruk dat mijn houding niets in gevaar brengt. De vaccins staan klaar, ze komen eraan, het geld is ervoor voorzien”, ging De Bleeker voort. Op vragen over de details van de tabel en dus de verschillen tussen de vaccins, wilde de staatssecretaris niet ingaan. “Ik ben geen arts”, besloot ze.

De Roover was niet tevreden met het antwoord. “Ik vrees dat u de ernst van de situatie niet inziet”, luidde het. Hij verweet de staatssecretaris “een lichtzinnigheid die niet gepast is tegen de achtergrond van wat gebeurd is. Ik denk dat het erger is dan wat u doet uitschijnen.”

Vraag is of ons land nu sancties riskeert. Want de contracten tussen de farmabedrijven en de Europese Unie zijn waterdicht en bevatten tal van clausules die het mogelijk maken dat één van de partijen actie onderneemt als hij vindt dat de voorwaarden geschonden werden. De openbaarmaking van prijzen is sowieso al een gevoelig punt binnen de farmawereld. De Europese Commissie wil voorlopig echter niet ingaan op de vraag wat de gevolgen kunnen zijn van het ongelukkig vrijgeven van de confidentiële info.

Nu de prijzen bekend zijn, valt alleszins op dat er enorme verschillen zijn. Zo betaalt onze overheid nog geen 2 euro per dosis voor het vaccin van AstraZeneca en moet het 12 euro neertellen per dosis van het Pfizer-vaccin. Ook het vaccin van Moderna is met 18 dollar per dosis (14,7 euro) opvallend duurder dan de rest. Voor de vaccins van Curevac, Sanofi/GSK en Johnson & Johnson variëren de prijzen tussen 7 euro en 10 euro. 

Aangezien de meeste vaccins in twee dosissen gezet moeten worden, betekent het dat we voor een Belg die ingeënt wordt met het Moderna- of Pfizer-vaccin respectievelijk 30 euro en 24 euro betalen. Die prijzen heeft onze regering overigens niet zelf afgesproken. Ze zijn het gevolg van Europese onderhandelingen en zijn voor iedere lidstaat dezelfde. De kosten zullen overigens ook niet doorgerekend worden aan mensen die zich laten vaccineren. Onze overheid heeft al beslist dat ieder vaccin gratis zal zijn.

Een aantal farmabedrijven - waaronder Johnson & Johnson en AstraZeneca - hebben in het verleden aangegeven dat ze hun vaccins niet zouden verkopen met winst. Ze stellen dat ze enkel de kostprijs voor de ontwikkeling en de productie zullen doorrekenen. Het valt alleszins op dat uitgerekend die twee vaccins de goedkoopste zijn. In de kleine lettertjes van het contract met de EU zou AstraZeneca echter wel hebben laten opnemen dat het z’n vaccin tóch met winst mag verkopen van zodra de pandemie voorbij is. Op die manier zou het farmabedrijf de komende jaren de prijs alsnog kunnen opdrijven.

Pfizer en Moderna hebben al meermaals aangegeven dat ze wel winst willen maken op hun product. De CEO van Pfizer noemde het idee om tegen kostprijs te werken in het voorjaar nog ‘radicaal’. “Je moet al een fanaticus zijn om zoiets te zeggen. Want wie komt met de oplossing? De private sector.” Dat wordt echter tegengesproken door ngo’s die wijzen naar de miljarden belastinggeld die zowel in de EU als in de VS zijn uitgetrokken om het onderzoek naar vaccins te ondersteunen. Zo kreeg Pfizer ruim 400 miljoen euro publieke steun van de Duitse overheid. Moderna kreeg dan weer meer dan twee miljard euro aan overheidssteun. Toch vragen net die twee firma’s dus de hoogste prijzen.

Lees ook: 

De coronafacturen van onze overheid blootgelegd: vader en zoon factureerden 170 miljoen euro voor mondmaskers (+)

Wie zijn de Vlaamse vaccintwijfelaars? Jana (35) vertelt waarom ze geen vaccin wil (+)