Zo ziet de ultieme fietsveilige gemeente eruit

Het perfecte fietspad is minstens twee meter breed en in rood asfalt aangelegd. “De standaardbreedte van een enkelrichtingsfietspad vandaag is 1,75 meter, maar een toenemend aantal bakfietsen, fietskarren en elektrische fietsen die vlot willen inhalen, vragen vandaag om meer ruimte”, zegt Wout Baert van Fietsberaad. “Mensen willen ook gewoon sociaal zijn op het fietspad. Twee meter geeft de kans aan een ouder en kind om veilig naast elkaar te rijden. Rood geeft het fietspad een herkenbare, uniforme kleur. Asfalt biedt het grootste rijcomfort.”

Een fietspad is uiteraard niet in elke straat nodig. Ook niet in de ‘Perfect Fietsveilige Gemeente’. In een zone 30, bijvoorbeeld, is een afzonderlijke infrastructuur niet noodzakelijk. “In een zone 50 daarentegen wordt het snelheidsverschil tussen fietsers en wagens groter. Dan is een fietspad nodig, al mag dat aanliggend aan de rijweg zijn”, legt Wies Callens van de Fietsersbond uit. “Wordt er sneller dan 70 gereden? Dan zou een afgescheiden fietspad - bijvoorbeeld met een rij struiken - uiteraard de norm moeten zijn.”

Smalle, kronkelende, landelijke wegen mogen dan wel heerlijk zijn om te fietsen - ze maken niet voor niets vaak deel uit van het toeristische knooppuntenroutenetwerk -, ze zijn ook vaak heel onveilig, zo zonder fietspaden of markeringen en met wagens die zich niet altijd aan de toegelaten snelheid houden. “Idealiter wordt de circulatie op wegen als deze gescheiden”, zegt de Fietsersbond. “Je zou een zone voor plaatselijk verkeer kunnen voorbehouden, waarbij fietsers dan wel zijn toegelaten.” Fietsberaad: “Een andere manier om landelijke wegen fietsveilig te maken, is de aanleg van karrenspoorwegen (waarbij er een strook gras in het midden van de weg ligt, red.), die heel uitnodigend zijn voor fietsers, zeker in combinatie met een tractorsluis (een obstakel dat sluipverkeer moet weren, red). Dat verhindert doorgaand verkeer.”

Steden bannen steeds vaker wagens uit hun kern. Het is bijzonder fietsveilig dat het autoverkeer via ringwegen buiten de binnenstad wordt gehouden. Voor wie in de randgemeenten woont, is dat vaak een minder goeie zaak. Want hoe heelhuids die ring oversteken? In de ultieme fietsveilige stad zorgen fietstunnels en -bruggen of een conflictvrij kruispunt voor een veilige corridor.

Het kruispunt van élke fietser z’n dromen: een waar ze met een tunnel of brug onder of boven kunnen fietsen. “Maar een conflictvrij kruispunt,  waar zwakke weggebruikers nooit op hetzelfde moment groen kunnen hebben als gemotoriseerd verkeer, kan al heel wat gevaarlijke situaties oplossen. “Het ultieme fietsvriendelijke fietspad is eigenlijk het ‘vierkant groen’, waarbij fietsers tegelijk groen hebben en zelfs diagonaal mogen kruisen “, zegt Wout Baert van Fietsberaad. “Al lukt dat niet voor elk kruispunt, omdat de fietsstromen ongeveer gelijk moeten lopen.” Het perfecte kruispunt heeft ook geen bypass meer, de extra weg voor wagens die rechtsaf willen slaan en zo niet meer aan de verkeerslichten hoeven aan te schuiven. “Je creëert in één klap meer wachtruimte voor de stroom fietsers die vaak tijdens de ochtendspits voor het rood staan.”

In de ultieme, fietsveilige gemeente staan fietsers minder lang voor het rode licht. Vandaag wachten voetgangers en fietsers allebei maximum 110 seconden. “Dat is lang en resulteert in ongeduldige weggebruikers die na drie keer over de schouder kijken tóch dwarsen.” Fietsberaad pleit voor 75 seconden in de spits en 45 seconden buiten de spits: “Op de drukste momenten vinden fietsers het normaal dat ze even halt houden. Buiten de spits wachten terwijl er geen wagen te zien is, is frustrerend.” In de ideale situatie is er bovendien detectie op het fietspad. “Dat betekent dat op ongeveer 20 meter voor het kruispunt de aankomende fietser wordt gedetecteerd. Tegen dat die aan het licht komt, kan dat al op groen staan.”

Uiteraard mag een fietsveilige schoolomgeving niet ontbreken. Dat daar een zone 30 de norm moet zijn, staat buiten kijf. Het ideale scenario is er een waarbij een halfuur voor en een halfuur na schooltijd geen gemotoriseerd verkeer meer bij de school kan. “Dat kan niet overal”, zegt Wies Callens van de Fietsersbond. “De onveiligheid verplaatst zich dan vaak naar de omliggende straten, net buiten de directe schoolomgeving.” 

In de fietsvriendelijkste gemeente laat je je stalen ros ook met een gerust hart achter. Ondergrondse fietsparkings zijn er bewaakt. “Frequent toezicht blijkt effectiever dan een camera”, stelt Fietsberaad. Ook bij huizen zijn fietsenstallingen nodig. “Zeker in straten waar veel rijwoningen staan. De stad Gent heeft de ambitie om in een straal van 150 meter iedereen een goede fietsenstalling te bieden”, weet de Fietsersbond. In winkelstraten is er elke 200 meter plek om je fiets te stallen.

Lees ook:

ONZE OPINIE. Te vaak is nog een slachtoffer nodig om van een moordstrookje een fietspad te maken (+)

Helft ouders bang om kinderen te laten fietsen. HLN lanceert VeloVeilig Vlaanderen: breng alle gevaarlijke fietspunten in kaart

ONZE OPINIE. “Zonder helm had Maarten (11) - zoon van collega - fietsongeval donderdag niet overleefd. Voor hem en al die andere slachtoffers is er ‘Veloveilig Vlaanderen’” (+)