De regeringen namen de voorbije twee weken al strengere maatregelen tegen de opmars van het coronavirus, maar de druk op de zorgsector en zeker op de ziekenhuizen blijft erg hoog.

De premier vroeg daarom woensdag het advies van coronacommissaris Pedro Facon, die op zijn beurt een analyse heeft opgevraagd bij de experten van de GEMS. Op basis van die informatie heeft de premier gisteren beslist om opnieuw een Overlegcomité samen te roepen, voor de derde keer in evenveel weken tijd.

De derde keer moet de goeie keer zijn, benadrukten premier De Croo en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) donderdag eensgezind in de Kamer. “De politiek moet doen wat moet”, poneerde die laatste. “Als het stormt en het blijft stormen, moet je de dijken op een gegeven moment wel echt sterk genoeg maken. Het kan niet de bedoeling zijn dat we nog een vierde Overlegcomité samenroepen.” 

“Op een moment van crisis moet je kunnen bijsturen”, verklaarde De Croo. “Ik ga niet vooruitlopen op de beslissingen die zullen genomen worden. Die analyse moeten we samen doen. We moeten samen beslissingen nemen en we moeten die beslissingen ook samen eensgezind kunnen uitdragen.” De premier benadrukte dat er taboes zullen moeten sneuvelen. “Iedereen zal over haar schaduw heen moeten stappen. Op een moment als dit kunnen er geen heilige huisjes zijn. Iedereen zal zijn verantwoordelijkheid moeten nemen.”

Het advies van de GEMS-expertengroep is intussen deels gelekt. Het gaat om forse maatregelen. Zo stellen de experts onder meer voor om tijdelijk het lager onderwijs te sluiten, het sluitingsuur voor de horeca te vervroegen en een verbod in te stellen voor grote binnen- en buitenevenementen. Ze leggen ook de contactbubbel opnieuw op tafel: in de eindejaarsperiode wordt concreet een contactbubbel van maximaal 5 personen aanbevolen.

Het GEMS-advies is niet mals voor de beleidsmakers. Eerdere adviezen en aanbevelingen zijn volgens de experten niet, onvolledig of te laat uitgevoerd. Dat is volgens de GEMS vooral het geval in het onderwijs, waar de situatie de voorbije weken “snel is verslechterd”. Ook de algemene epidemiologische situatie verslechtert verder en de druk op de zorgsector blijft toenemen.

Om de situatie opnieuw onder controle te krijgen, is volgens de GEMS een “consistent en logisch” pakket aan maatregelen nodig. Dat pakket wil ingrijpen “op de plaatsen met de hoogste viruscirculatie”. Daarom stellen de experten de ingrijpende “afkoelingsperiode” voor in het onderwijs, met de blik vooral gericht op de basisscholen.

Het is belangrijk om te benadrukken dat het voorstel van de GEMS niet noodzakelijk ook realiteit wordt, want het wordt dus eerst nog bekeken en verwerkt door coronacommissaris Pedro Facon. Het is zijn finaal rapport dat besproken wordt op het kernkabinet, waarna definitieve maatregelen worden goedgekeurd op het Overlegcomité. Facon laat op Twitter verstaan dat het advies van de GEMS slechts onderdeel is van het dossier dat hij zal overmaken aan de premier en aan de ministers van Volksgezondheid en Binnenlandse Zaken. Hij voegt toe verbaasd en ontgoocheld te zijn dat het advies, dat hij zelf vanmiddag pas kreeg, nu al in de media circuleert.

Minister Vandenbroucke noemt het GEMS-advies in een reactie “een zeer goed uitgangspunt” voor de vergadering van vandaag. 

Nu al is duidelijk dat vooral het onderwijs hét grote thema van de discussie vandaag wordt. Met de uitspraak ‘er mogen geen heilige huisjes zijn’ verwijst premier De Croo vooral naar het onderwijs, legt VTM NIEUWS-journalist Karel Lattrez uit bij HLN LIVE. Strengere maatregelen daar liggen erg gevoelig. Vlaams minister Ben Weyts (N-VA) heeft altijd gezegd dat hij de scholen zo lang mogelijk open wil houden, donderdag beklemtoonde hij nog eens dat “de scholen de laatste plekken zijn waar je verplicht het licht uit doet”. 

“Maar volgens de premier zal er toch iets moeten gebeuren”, aldus Lattrez. “Dit is zeggen: ‘Beste Vlaamse regering, we zullen vandaag een hartig woordje moeten praten over dat onderwijs’.” 

“We moeten ervoor zorgen dat de scholen hun werk kunnen doen, maar je ziet dat het moeilijker en moeilijker wordt. Dit is niet vol te houden”, klinkt het bij Vandenbroucke. “De experten preken een pauze, zodat we weer sterk kunnen heropstarten daarna. Ik ga niet vooruitlopen op de discussie daarover, dat is voor vrijdag.”

Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) vroeg de premier woensdagmiddag voor de televisiecamera's al om het Overlegcomité versneld bijeen te roepen. Hij pleitte expliciet voor een tijdelijk verbod op recreatieve indooractiviteiten. 

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke nam de voorzet aan. "Het is heel duidelijk dat de activiteiten die binnen doorgaan moeilijk echt goed te beveiligen zijn. Ik denk dat we ons moeten beraden of we vandaag voldoende sterke maatregelen hebben op dat vlak", zei hij tijdens een persconferentie over de nieuwe teststrategie. De Vooruit-vicepremier wees daarnaast ook toen al expliciet naar het onderwijs. "We hebben een coherent pakket aan maatregelen nodig om de activiteiten in alle leeftijdsgroepen in lijn te brengen met wat nodig is in de strijd tegen de pandemie.”

Lees alles over het coronavirus in dit dossier.