Wat betekenen verschillende niveaus van terreurdreiging?

De aanpassing van het niveau van terreurdreiging gebeurt op basis van een evaluatie van het Coördinatieorgaan voor de Dreigingsanalyse (OCAD). Er worden vier niveaus onderscheiden. Die zijn niet gebonden aan een vast pakket maatregelen. 

Niveau 1 of laag: als blijkt dat de persoon, groepering of gebeurtenis die het voorwerp uitmaakt van de analyse, niet bedreigd is.

Niveau 2 of gemiddeld: als blijkt dat de dreiging weinig waarschijnlijk is.

Niveau 3 of ernstig: meteen na de terreuraanslagen van vrijdagavond 13 november in Parijs werd beslist om het dreigingsniveau naar 3 te verhogen bij grote evenementen in België. Sinds dinsdag 17 november geldt het algemeen. Niveau 3 is ook plaats- en tijdgebonden, zoals voor een Europese top, een vipbezoek of specifiek evenement. Het geldt permanent aan de Amerikaanse ambassade en voor Joodse en Israëlische instellingen.

Niveau 4 of zeer ernstig: als blijkt dat de dreiging ernstig en zeer nabij is. Niveau 4 gold in november 2015 even in het Brusselse Gewest. Er was sprake van een echte 'lockdown'. Ook tijdens de jaarovergang van 2007 naar 2008 was niveau 4 al even van kracht in Brussel. Toen werd het afgekondigd naar aanleiding van een dreiging in verband met plannen om de veroordeelde terrorist en voormalig profvoetballer Nizar Trabelsi uit de gevangenis te bevrijden. Het traditionele eindejaarsvuurwerk op de Brusselse Kunstberg werd afgelast.

Tot het najaar van 2001 stond het dreigingsniveau in ons land op één, of laag. Na de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten werd dat verhoogd tot twee, gemiddeld. 

Op 15 januari 2015 werd het dreigingsniveau, algemeen en voor politiediensten, op drie gebracht. Ons land werd toen opgeschrikt door de grootschalige antiterreuroperatie in Verviers. Algemeen gold dat niveau tot 9 maart. Voor de politiediensten werd het pas naar twee teruggedraaid eind oktober.

In de nasleep van de actie in Verviers verschenen ook militairen in het straatbeeld, op strategische plaatsen maar bijvoorbeeld ook om winkelstraten te bewaken. Het begon met 210 soldaten, wat na de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016 zou aanzwellen tot meer dan 1.800. Het aantal werd daarna weer afgebouwd en de militairen werden dynamischer ingezet.

CD&V-vicepremier Kris Peeters trapte op heel wat tenen toen hij begin 2016 ostentatief ging shoppen in Antwerpen om te tonen dat de stad ook zonder militairen veilig is. De partij riep intern ook op tot protest op de sociale media tegen de aanwezigheid van de soldaten.

Onmiddellijk na de terreuraanslagen van vrijdagavond 13 november 2015 in Parijs werd beslist om het dreigingsniveau weer naar drie te verhogen bij grote evenementen in België, en sinds 17 november gold het algemeen. 

Tegelijk met de verhoging van het dreigingsniveau kondigde de federale regering dertig nieuwe maatregelen aan. Het ging onder meer om de mogelijkheid om ook 's nachts huiszoekingen uit te voeren, de toelating om preventief identiteitspapieren in te trekken van mogelijke 'foreign terrorist fighters', het strafbaar stellen van voorbereidende activiteiten met het oog op een aanslag en het afreizen naar het buitenland met terroristische bedoelingen, de uitbreiding van de voorlopige hechtenis en de mogelijkheid om makkelijker op te treden tegen het verkondigen van haatboodschappen.

In juni 2017 slaagden de militairen in het station Brussel-Centraal er nog in een terrorist te neutraliseren, waarna de discussie over militairen op straat verstomde. N-VA, maar ook CD&V, stuurde voluit felicitaties rond voor de militairen.

Na de aanslagen in Brussel vroegen de veiligheidsdiensten om de administratieve aanhoudingstermijn te verlengen van 24 tot 48 uur. Voor die maatregel was een grondwetswijziging nodig, waardoor het dossier nog meer dan een jaar aansleepte. Sinds eind november 2017 kan er 48 uur worden aangehouden.