UGent-drugsexpert Tom Decorte stuurt open brief naar politici: “Stop het spierballengerol”

Granaten ontploffen in Antwerpen-Noord, ketamine duikt op in het nachtleven, de sluiting van de Kompass Klub in Gent wekt beroering, het verband tussen hoge concentraties THC in wiet en psychoses is nog maar eens bevestigd. En ondertussen leven we met zijn allen naar de play-off van de ‘Jupiler’ League toe. We worden overspoeld met berichtgeving over drugsfenomenen in onze samenleving, en met ideologisch gekleurde analyses en oplossingen. Eén ding is zeker: burgemeesters zitten met de handen in het haar, het lijkt allemaal niet de goede kant uit te gaan, en de tijd dringt.

Drugsfenomenen (en de daarmee samenhangende problemen van welzijn, volksgezondheid, overlast en criminaliteit) zijn bijzonder ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken. Ze vragen een geïntegreerde en integrale aanpak. Die termen bezigen we al lang, niks nieuws onder de zon dus, maar het Belgische middelenbeleid is niet geïntegreerd en integraal. Op het lokale vlak bedenkt men eigen oplossingen, bij tegenvallende resultaten wijst men met de vinger naar andere partijen, en in aanloop naar de verkiezingen rollen de politieke partijen over elkaar met slogans over het eigen grote gelijk.

Ik roep de dames en heren politici van dit land op om, over de partijpolitieke grenzen en het rechts versus links gekissebis heen, een parlementaire werkgroep middelenbeleid te installeren. Die kan de hele materie grondig analyseren, en alle experts en terreindeskundigen ter zake uitgebreid en rustig beluisteren. Die kan kennis nemen van wetenschappelijke inzichten uit alle disciplines, en uit binnen- én buitenland. De werkgroep kan het plan van aanpak evalueren, hertekenen en actualiseren, en daarmee een modern, integraal en intern consistent middelenbeleid verwezenlijken.

Laat deze werkgroep nagaan in welke mate het huidige beleid accordeert met de aanbevelingen van de parlementaire werkgroep drugs die in 1996 (twintig jaar geleden dus) de lijnen uitzette, en in welke mate de aanbevelingen van toen werden opgevolgd. In het kader van het Federaal Onderzoeksprogramma Drugs zijn tientallen studies verricht: welke aanbevelingen hebben die opgeleverd, en in welke mate zijn ze in het middelenbeleid vertaald? Laat de parlementaire werkgroep voorstellen ontwikkelen om het beleid inzake legale middelen (alcohol, tabak, etc.) en diverse illegale middelen op dezelfde uitgangspunten en principes te stoelen. De huidige aanpak moet worden geëvalueerd aan de hand van de elementaire doelstellingen van ons middelenbeleid (gebruik doen dalen, overlast en criminaliteit doen afnemen, en de risico’s van gebruik doen dalen). En als die evaluatie negatief uitvalt, moet de parlementaire werkgroep alternatieve opties zoals decriminalisering of zelfs regulering van middelen bestuderen. Interne consistentie betekent daarbij overigens niet noodzakelijk één en hetzelfde reguleringsregime voor alle middelen.

Het middelenprobleem is een bijzonder groot vraagstuk inzake volksgezondheid, en een bezorgdheid voor velen. Spierballengerol in tijden van verkiezingen, partijpolitieke afrekeningen en morele vingerwijzingen naar deze of gene zullen geen zoden aan de dijk zetten. Deze immense uitdaging vraagt niet om geruzie voor de camera, maar smeekt om een sereen en genuanceerd debat, en overleg hoe we de neuzen in dezelfde richting krijgen. Alleen dan krijgen we uitzicht op overwinningen in de strijd tegen problematisch middelengebruik. 

Tom Decorte (50) is criminoloog, verbonden aan de Universiteit Gent. Hij specialiseert zich in drugbeleid.  In 2002 richtte hij het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (ISD) op.