Tweede golf erger dan de eerste? Data-analist nuanceert: “Toename aantal besmettingen minder dramatisch dan het lijkt”

Gemiddeld worden dagelijks 535 positieve coronatests afgenomen, blijkt uit de cijfers van Sciensano. Op zaterdag 1 augustus, de laatste dag waarvoor al volledige cijfers bekend zijn, werden 288 coronabesmettingen geregistreerd. Op 31 juli waren dat er zelfs 679. Ter vergelijking: op 17 maart, de dag voor het ingaan van de lockdown, waren dat er 422. Besluiten dat de situatie vandaag even erg, of zelfs erger is dan toen, kan echter niet zomaar. De testcapaciteit van vandaag is namelijk helemaal niet te vergelijken met die van aan het begin van de crisis, waardoor er veel minder besmettingen ongemerkt voorbijgaan. 

Van Handenhove heeft het aantal nieuwe besmettingen en het aantal uitgevoerde tests samen in een grafiek gegoten, en die toont toch een ander beeld, legt hij uit op Facebook: “Ik heb even snel de data gedownload en het aantal besmettingen gedeeld door het aantal tests die per dag worden afgenomen. Dan is de ‘beruchte’ grafiek al een heel ander verhaal. Ja, er is een toename de jongste weken, maar die is minder drastisch dan wat Sciensano en bijgevolg de media voorstellen.” Volgens de data-analist toont zijn grafiek meer overeenkomst met die van het aantal ziekenhuisopnames, dat veel minder snel stijgt dan het aantal besmettingen. “Uiteraard zou je ook moeten kijken naar: bij wie wordt er een test afgenomen, zijn deze steekproeven doorheen de tijd met elkaar vergelijkbaar?”, voegt hij er nog aan toe. 

Het bericht van Van Handenhove werd ook opgemerkt door Toon Braeye, aan de slag als data-analist bij Sciensano. Hij plaatst een paar kanttekeningen bij de grafiek, en wijst erop dat er in mei massaal werd getest in woonzorgcentra, wat zorgde voor een eerste piek in het aantal testen. Vandaag worden dan weer heel wat mensen getest in het kader van de contacttracing, en die testen zijn niet te onderscheiden van de algemene testen. “Beiden hebben tot gevolg dat we nog nooit zoveel zo gericht getest hebben. Ook het feit dat testen in sommige gevallen maandenlang positief kunnen blijven, zorgt ervoor dat het aantal positieve gevallen niet de beste manier is om de epidemie op te volgen”, schrijft hij. 

Vandaag worden inderdaad veel meer test uitgevoerd dan tijdens de eerste golf. Midden april, op het hoogtepunt van de epidemie, werden gemiddeld 8.000 tests per dag uitgevoerd. Vandaag zijn dat er meer dan 20.000. Helemaal aan het begin van de epidemie waren het er nog een pak minder, waardoor heel wat coronabesmettingen onopgemerkt bleven. 

Volgens viroloog Steven Van Gucht is 2,7 procent van de afgenomen testen positief. Dat cijfer varieert sterk per provincie. De hoogste positiviteitsratio’s worden genoteerd in Antwerpen (5,3 procent positieve testen), Brussel (3,7 procent) en Luik (3,6 procent). Van Gucht benadrukte tijdens de persconferentie van het Nationale Crisiscel wel dat de positiviteitsratio afhangt van de categorie van mensen die getest worden. Zo is er een categorie van mensen die symptomen hebben, een van mensen die een hoogrisicocontact hadden met een besmet persoon, en een van de reizigers. Data over die categorieën zijn op dit ogenblik nog niet beschikbaar.

Een beter beeld geeft de R-waarde. Die bepaalt hoe fel een epidemie toe- of afneemt. Een waarde boven 1 betekent dat besmette persoon op zijn beurt meer dan één andere persoon aansteekt, en dat de epidemie dus aan kracht wint. Pas wanneer het cijfer onder 1 zakt, en 100 mensen dus minder dan 100 anderen besmetten, is de epidemie weer aan het krimpen. In de periode tussen 29 juli en 4 augustus is dat getal voor het eerst sinds de heropflakkering opnieuw onder de 1 gezakt, tot 0,985. In de periode tussen 28 juli en 3 augustus werd de R-waarde nog geschat op ongeveer 1,12. 

Lees ook: Per provincie. Zo evolueert de tweede golf in de corona-epidemie in uw regio(+)