Tot zover de klimaatambities: België krijgt CO2-uitstoot niet meer lager

Op klimaat.be, de federale site voor klimaatinfo, zijn de nieuwste uitstootcijfers van broeikasgassen gecommuniceerd. Die zijn best verontrustend: in 2018 bedroeg de totale uitstoot van broeikasgassen in België 118,3 megaton CO₂-equivalenten, een lichte toename van 0,28 procent ten opzichte van 2017. De uitstoot van CO₂, nauw verbonden aan energieverbruik, lag 0,63 procent hoger.

Na enkele jaren waarin onze uitstoot schijnbaar met alle moeite van de wereld een kleine daling vertoonde, zitten de cijfers nu dus zelfs lichtjes in de lift. De opstoot zou te wijten kunnen zijn aan een aantal kerncentrales die in 2018 hebben stilgelegen, vermoedt Mathias Bienstman, klimaatexpert bij Bond Beter Leefmilieu. Het grotere plaatje is volgens hem echter dat de stagnatie van de uitstootcijfers nu al vier jaar aanhoudt. “Terwijl ze als een gek zouden moeten dalen.”

De slechte cijfers voor 2018 staan in scherp contrast met de trend voor de EU. Voor datzelfde jaartal projecteerde het Europees Milieu-Agentschap (EMA) onlangs nog een daling van 2 procent voor de uitstoot van broeikasgassen in de EU, vooral te wijten aan het gedaalde steenkool­verbruik.

Het bevestigt allemaal nog maar eens het signaal dat het EMA in november al gaf: België zit niet op schema voor de Europese klimaatambities. België zal met de huidige beleidsmaatregelen de CO₂-uitstoot tegen 2030 slechts met 13,3 procent reduceren, 21,7 procentpunten minder dan de beloofde inspanning van min 35 procent (ten opzichte van 2005). Nederland, dat zich engageerde voor 36 procent, kwam in datzelfde rapport slechts 3,6 procentpunten tekort.

“Om onze ambities te halen zouden we een jaarlijkse daling van 2 à 3 procent moeten kennen, voor het klimaat is dat idealiter zelfs 4 à 5 procent”, zegt Bienstman. Dat we blijven aanmodderen lijkt vooral te wijten aan de transportemissies – “meer vracht, meer SUV’s, meer kilometers” – en de uitbouw van hernieuwbare energie die op een laag pitje blijft. In principe zou België tegen 2020 al 13 procent groene energie moeten halen, maar in 2018 stond de teller op een goede 9 procent. Ook inzake energie-efficiëntie is de ambitie volgens Europese Commissie te laag.

Een grote daling in 2019 valt niet meteen te verwachten, en door de aanslepende federale regeringsvorming is er ook op de lange baan weinig beterschap. Op Vlaams niveau werden de nieuwe ambities in de eerste maanden bovendien erg lauw onthaald. Het Vlaams Energie- en Klimaatplan voor de periode 2021-2030 – omschreven door minister Zuhal Demir (N-VA) als ‘Ambitieus. Haalbaar. Betaalbaar’ –  stelt niet eens de daling van 35 procent voorop: Vlaanderen legt de lat op 32,6 procent.

“Zelfs als je nu een goed beleid voert, komt een daling van de uitstootcijfers niet meteen op gang”, formuleert Bienstman een extra argument voor een snelle vorming van een federale regering. Vooral op vlak van vervoer ziet hij enkele logische hefbomen aan de onderhandelingstafel: “Pak het fiscaal regime voor salariswagens aan, zorg voor een snelle elektrificatie van het wagenpark en investeer in de NMBS.”