“Afgelopen nacht is de brandweer permanent stand-by gebleven”, zegt Wouters. “Vijftig mensen waren actief op het terrein. Zij konden onmiddellijk optreden als er een rookpluim zou zijn of er een nieuwe ontwikkeling plaatsvond. Ze hebben de nacht doorgebracht op het Groot Schietveld in Brecht.”

Dieter Wouters zit met een “day after-”gevoel: “We zijn ongelukkig. We begrijpen dat er door het leger geoefend moet worden. Het terrein is van Landsverdediging, niet van de gemeente. Maar de kost die wij als gemeente moeten dragen om deze brand te blussen en onze bewoners te beveiligen is veel te groot. Het belang van Defenise en van onze bewoners moeten kunnen samengaan. Maar wat nu gebeurd is mag nooit meer gebeuren.” Ook vandaag blijft de brandweer paraat. 

Vrijdagochtend rond 9.15 uur is de brand ontstaan op het natuurgebied van ongeveer 1.500 hectare, dat zich uitstrekt over Brasschaat, Brecht en Wuustwezel. De brand woedde voornamelijk op het grondgebied van Brecht, op de grens met Gooreind (Wuustwezel). “De brand is ontstaan na een militaire schietoefening”, zegt burgemeester van Brecht, Sven Deckers. Er ontstond een grote rookpluim die vanop kilometers afstand zichtbaar was. De brandweer was met man en macht aanwezig en kreeg al snel hulp van Defensie, die het domein bezit.

Niet enkel de intensieve hitte maar ook het moeilijk begaanbare terrein maakte het bluswerk extra zwaar. “We kunnen met onze 4x4-wagens wel op de wegen rijden. We moesten lange lijnen van wagens maken, tot wel 100 meter, omdat het vuur zo snel uitbreidde. Maar er waren ook delen waar we te voet niet in konden gaan, omdat het schietvelden zijn. Dat is inslaggebied van projectielen. Daar liggen stukken munitie. Dat risico nemen we niet. In die delen hebben we dus vooral aan de randen de brand moeten tegenhouden. Dat maakt wel dat de verbrande oppervlakte groter is.”

Er vielen geen gewonden, maar de brandweerlieden moesten uiterst voorzichtig te werk gaan omdat de wind soms draait. Er stond preventief een 4x4-ambulance klaar om snel te kunnen bieden indien nodig. De ecologische schade is wel erg groot. Maar liefst 500 hectare aan natuurgebied is in rook opgegaan. “Heel wat zeldzame vogels zoals de nachtzwaluw en de boomleeuwerik hebben hun nesten op de bodem. Die broedsels zijn sowieso verloren”, zegt Jop Hermans, regiobeheerder Antwerpse Kempen van Agentschap Natuur en Bos.

De vierhonderd bewoners die gisteren geëvacueerd werden voor de brand op het militair domein en natuurgebied Groot Schietveld, mochten zaterdag om 16 uur weer naar huis. “Toch content dat er hier geen schade is”, zegt Walter Van Eylen (65), net weergekeerd aan zijn caravan.

De droogte van de afgelopen anderhalve week speelt een rol in het vraagstuk hoe de brand kon uitbreken. Volgens brandweerkapitein Ronny Van Riel is het pijpenstrootje tussen het gras heel dor, wat maakt dat het makkelijker vuur vat. “Wat de eigenlijke oorzaak is van de brand? Er waren schietoefeningen bezig. Met een aan grote zekerheid grenzende waarschijnlijkheid is dit de basis geweest.” 

Het elfde bataljon ‘Genie’ hield vrijdag schietoefeningen in het Groot Schietveld - een natuurgebied van 1.500 hectare - als onderdeel van de opleiding voor nieuwe rekruten. De ‘Genie’ zijn de soldaten die de technisch moeilijke zaken moeten uitvoeren: het bouwen van constructies, tijdelijke bruggen bouwen, en gebouwen opblazen. 

Er is een gebrek aan middelen en mankracht door de jarenlange besparingen bij defensie, klinkt het bij de vakbond. “De toestand van het leger is op dit moment heel slecht. Normaal is het zo dat wanneer de hulpdiensten het niet meer kunnen redden, het leger ter hulp schiet. Nu is het andersom: het leger kan het niet meer aan en dus moeten de hulpdiensten maar komen helpen.” Er moesten zelfs blushelikopters uit Nederland aan te pas komen.