Druppeltjes van A. Vogel tegen opvliegers, oscillococcinum tegen griepverschijnselen, traumeel­tabletten tegen spierpijn. Dit soort producten betaalt de Christelijke Mutualiteit (CM), met 4,5 miljoen leden de marktleider, als enige ziekenfonds in ons land niet meer terug. 

Maar de kans bestaat dat de CM straks niet meer alleen staat. Navraag door De Morgen leert dat er binnen verschillende Nederlandstalige fondsen stevig gediscussieerd wordt over het al dan niet stoppen met terugbetalen. 

Wie in Frankrijk dit soort van homeopatische middeltjes wil aankopen, zal daar in 2021 geen cent meer van terugbetaald krijgen door de zieken­fondsen. Dat heeft minister van Volksgezondheid Agnès Buzyn eerder deze maand beslist. In de nasleep van de Franse beslissing riepen vorige week ook artsen in Duitsland op de terugbetaling te herzien.

Sowieso zijn er bij ons twee ziekenfondsen die volgend jaar hun beleid op vlak van homeopathie herzien. Het onafhankelijke Partena maakt de terubetalingsregels vanaf 2020 strenger, als een gevolg van de opnieuw hoog oplaaiende discussies. “Alleen de middelen die door een klassiek geschoolde arts worden voorgeschreven, zullen vanaf volgend jaar nog terugbetaald worden”, zegt woordvoerster Sarah Masschelein. Op dit moment volstaat een attest dat de apotheek aflevert. 

Het Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen zal vanaf volgend jaar nog maar 50 euro per jaar teruggeven, in plaats van 75 euro. Volgens het fonds heeft dat niets te maken met “de controverse over homeopathie”, maar wel met “interne budgetten die herverdeeld moeten worden”.

Bij de Socialistische Mutualiteiten geven ze toe dat het “herbekeken wordt”, en ook de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen is zich naar eigen zeggen bewust van de kritiek. Insiders geven aan dat de discussie volop woedt. “Bij de studiediensten van de ziekenfondsen beseffen ze maar al te goed hoe onzinnig het is om homeopathie terug te betalen. Maar de marketing en communicatie liggen steeds dwars. Zij vrezen leden te verliezen.”

Dat Frankrijk nu hervormt, en er ook in Duitsland stemmen opgaan, zet druk op de ketel. “En dan had je hier ook nog CM die begin dit jaar de terugbetaling afschafte”, zegt een anonieme bron. “Hoe meer spelers volgen, hoe moeilijker het wordt om niet te hervormen. Je wil niet de enige onnozelaar zijn die het nog vergoedt.”

Bij fondsen die helemaal niet willen weten van een verstrenging of afschaffing, klinkt het dat er wordt gewacht op minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld). Zij verwijst in een reactie naar het pact dat gaat over de toekomstige rol van de ziekenfondsen. Daarin is aan de fondsen gevraagd om rekening te houden met evidence based practice, stelt ze. “In de onderhandelingen dringt de beleidscel erop aan om homeopathie uit het aanbod te houden.” Volgens haar zijn de onderhandelingen nog lopende.

Bij belangenorganisatie Unio Homeopathica Belgica maken ze zich voorlopig geen zorgen. “Het zal de patiënten niet tegenhouden om op ons een beroep te doen. Het zal hen alleen meer geld kosten”, zegt secretaris Leon Scheepers.