Systeem van plaatsvervangende rechters is "pure Kafka"

Hans Rieder werd vandaag gewraakt door Thomas Gillis in een zaak voor het Gentse hof van beroep. Rieder is er benoemd als plaatsvervangend raadsheer, die zetelt als bijvoorbeeld een rechter ziek of afwezig is. Plaatsvervangende rechters, veelal advocaten met ervaring, worden ingezet om de gerechtelijke achterstand tegen te gaan. Gillis stelde dat Rieder niet onpartijdig kan oordelen over zijn cliënt omdat er een "hoge graad van vijandschap" is tussen beide advocaten na een proces voor het hof van assisen in Gent.

Wraak nemen
Verschillende advocaten, die niet met naam genoemd willen worden, zetten zich af tegen het huidige systeem van plaatsvervangende rechters. "Het is pure Kafka", zegt een ervaren strafpleiter. Volgens een andere advocaat laat de aanpak toe "dat plaatsvervangende rechters wraak kunnen nemen op hun confraters (collega-advocaten) voor vroegere conflicten".

Hervorming
De Hoge Raad voor de Justitie pleitte in oktober in een advies over de plaatsvervangende rechters andermaal voor een hervorming. "Het beroep doen op plaatsvervangende rechters zou beperkt moeten worden tot het opvangen van korte, punctuele afwezigheden. Binnen een beroepsorganisatie brengt het structureel optreden van de advocaten als plaatsvervangende rechter of raadsheer, zoals dat nu het geval is in de rechtbanken van eerste aanleg en de hoven van beroep, problemen met zich mee en houdt dit grote risico's in. (..) Ook moet gewezen worden op het probleem van de schijn van partijdigheid van een plaatsvervangende rechter of raadsheer, die de ene dag als advocaat een echtscheiding pleit voor een burgerlijke kamer, en de volgende dag in diezelfde kamer zitting neemt", aldus de Hoge Raad.

Standpunt
De Orde van Vlaamse Balies (OVB) vroeg in 2006 al een aanpassing van de rol van advocaat als plaatsvervangend rechter, en blijft vasthouden aan dat standpunt. "Om de gerechtelijke achterstand op te lossen, moet de overheid geen beroep doen op de advocaat als plaatsvervanger, maar het magistratenkorps uitbreiden", zegt de OVB. "Tot slot is de algemene vergadering van de OVB van mening dat de advocaat benoemd tot plaatsvervangend rechter nooit kan zetelen in het gerechtelijk kanton waar hij doorgaans pleit."