“Milieu-inspectie blaast dading tussen 3M en Lantis op”

Begin deze week was het eindelijk zover: tonnen grond van op Linkeroever werden aangevoerd door Lantis om de fameuze ‘veiligheidsberm' te bouwen op het terrein van 3M. Die berm moet ervoor zorgen dat de meest vervuilde PFOS-grond voorgoed weggestoken wordt. Het was een creatieve oplossing die uit de kokers kwam van 3M én Lantis en die een oplossing moest zijn voor de zwaarst vervuilde grond die opdook bij de werken voor Oosterweel. Het kwam de beide partijen ook goed uit en ze sloten er een dading over af: Lantis was van de vuile grond af en 3M kon nooit meer verantwoordelijk geacht worden voor de historische vervuiling buiten haar eigen terreinen. 3M kwam er wel goedkoop vanaf: het chemiebedrijf moest maar 75.000 euro betalen aan Lantis. Voor de rest van de vervuiling, een deel van de totaal 63 miljoen euro die Lantis vrijmaakt voor het grondverzet, moest de belastingbetaler maar opdraaien. 

Maar de milieu-inspectie gooit nu roet in het eten. In een proces-verbaal dat de inspectie in oktober opstelde blijkt ze het niet eens te zijn met die regeling. De meest vervuilde grond moet volgens hen behandeld worden als afval en mag niet in een berm geborgen worden. Integendeel, de inspectie geeft chemiebedrijf 3M nog tot februari 2022 om de grond af te voeren en te saneren. De inspectie volgt daarmee een recent advies van Afvalstoffenmaatschappij OVAM. Die keurde de regeling in het verleden nochtans goed, maar keert nu dus haar kar. Voor alle duidelijkheid: de berm mag er komen, maar niet met de meest vervuilde grond. 

De milieu-inspectie legt niet alleen een bom onder de dading, het heropent ook het debat over de juridische verantwoordelijkheid van 3M. Door de dading met Lantis, kon ze nooit meer aansprakelijk gesteld worden voor de PFOS-vervuiling op de terreinen van Oosterweel. Nu de dading nog maar weinig waard lijkt te zijn, staat de deur misschien opnieuw open om 3M alsnog te laten opdraaien voor de vuile grond. Althans, dat vindt toch Isabelle Larmuseau, docent Omgevingsrecht aan de KU Leuven. “Dit heeft tot gevolg dat er helemaal géén kostenafspraak meer is over de totaliteit”, concludeert Larmuseau. “Dat betekent dat de overheid, lees de belastingbetaler, kan eisen dat de 63 miljoen euro voor de opruim van PFOS door 3M moet betaald worden." 

Tot die conclusie komt ook Vlaams Parlementslid Mieke Schauvliege (Groen): “Wij strijden niet tegen Oosterweel, wel voor een schoner milieu en de correcte toepassing van onze wetgeving. Het lijkt erop dat de vervuiler hier zal moeten opdraaien voor de vervuiling, en niet de belastingbetaler." 

Larmuseau waarschuwt wel nog. “Het gevaar dreigt nu dat de afvalhopen ‘snel-snel’ zullen worden weggeruimd vooraleer de federale gerechtelijke politie in het kader van het gerechtelijk onderzoek onderzoek gaat doen naar de afvalhopen. Die zijn zwaar belastend materiaal lastens 3M en de Vlaamse overheid die meer dan twintig jaar niets heeft ondernomen met betrekking tot die afvalhopen.”