Met veel bombarie aangekondigd, maar 'Samen' bleek een doodgeboren kind: het hobbelige parcours van het kartel

13 oktober 2017. 'Samen', het nieuwe linkse kartel in Antwerpen, wordt met veel bombarie aangekondigd. Wouter Van Besien (Groen) trekt de lijst. Hij wordt de rechtstreekse uitdager van burgemeester Bart De Wever (N-VA). Plaats nummer twee is voor 'wit konijn' Jinnih Beels - de eerste commissaris van vreemde origine bij de Antwerpse lokale politie -, nummer drie gaat naar Tom Meeuws (sp.a).

"Antwerpen heeft nood aan een nieuwe koers, aan een politiek die verzoent en verbindt", klinkt het bij de drie kopstukken. "We zijn ervan overtuigd dat 'Samen' beter werkt dan mensen tegen elkaar opzetten. Het is immers hard nodig om samen te werken, want momenteel staan we in Antwerpen stil." 

Al is het enthousiasme voor het nieuwe kartel vooral bij Groen niet bijster groot. De vereiste tweedederdemeerderheid wordt maar nipt gehaald tijdens een partijcongres. Veel leden vinden dat Groen zich beter op eigen kracht aan de kiezer kan tonen. En niet het risico mag lopen geassocieerd te worden met het beeld van de 'oude politieke cultuur' waar de Antwerpse sp.a in het verleden door werd achtervolgd. 

In de peilingen blijkt Groen bovendien de wind in de zeilen te hebben. Bij de verkiezingen in 2012 haalde ze op eigen kracht 7,9 procent. Bij de laatste peilingen zou de score voor de komende verkiezingen zelfs oplopen tot 24 procent. Voor sp.a gaat het om 13 procent. Uiteindelijk halen de voorstanders van de samenwerking toch de bovenhand. Groen geeft het fiat: 'Samen' gaat officieel van de grond.

Al duurt het niet lang voor het kartel de eerste keer onder druk komt te staan. De Antwerpse afdeling van Groen dient een klacht in bij het integriteitsbureau tegen het stadsbestuur in verband met “de dubieuze banden" die het heeft met vastgoedontwikkelaar Land Invest Group. Voor 'Samen' is het filmpje van nieuwssite Apache - waarop een groot deel van het schepencollege te zien is terwijl ze arriveren op een privéverjaardagsfeestje van lobbyist van Land Invest Erik Van Der Paal in sterrenrestaurant 't Fornuis - de gedroomde munitie om N-VA onder vuur te nemen. Want ook burgemeester Bart De Wever is van de partij, in het gezelschap van zijn kabinetschef Philippe Beinaerts en de Antwerpse schepenen Koen Kennis en Fons Duchateau.

Tom Meeuws haalt in de dagen die volgen hard uit naar de N-VA-voorzitter. Dat doet hij onder meer in een opiniestuk dat in De Morgen verschijnt. "Wie een paaitaks betaalt, mag alles bouwen in Antwerpen", schrijft hij. "Alles is te koop in de stad. Zolang je maar geld op tafel legt." Hij spreekt van een "immocratie": projectontwikkelaars die een grotere som neertellen, zouden volgens hem meer mogen dan anderen en hoeven geen rekening te houden met bouwregels en adviezen. De Wever lacht de beschuldigingen aanvankelijk weg en zegt later ook "dat één cola zero zijn beoordelingsvermogen niet heeft aangetast". Al reageert hij later bijzonder emotioneel.

Maar die aanval keert als een boemerang terug in Meeuws' gezicht. Goed drie dagen na zijn uithaal lekt plots uit dat hij ook weleens naar 't Fornuis komt en er ook weleens aan tafel zit met leden van Land Invest én Erik Van Der Paal. Meer nog: er zijn ook de Whatsapp-berichtjes van Meeuws naar zijn "kameraden". Tegen hen zegt hij nadat het opiniestuk verscheen: "Het valt je hopelijk op dat ik niet spreek over jullie projecten" en "Ik leg het graag uit op een gezellig moment".

Meeuws verdedigt zich nog door te stellen dat zijn contacten louter professioneel zijn, en altijd in functie als consulent voor het Nederlandse EV Consult waarvoor hij laadinfrastructuur voor elektrische wagens aanprijst aan ontwikkelaars. "Ik bekleed trouwens momenteel geen politiek mandaat", zegt hij ook. Al is hij kopman van zowel sp.a als lid van het nieuwe ambitieuze kartel 'Samen'. Toch beslist Meeuws toch uit het bedrijf te stappen. Het werd toen al warm onder de voeten.

En ook de klacht die ingediend werd tegen het stadsbestuur over het 'dubieuze etentje', is een nieuwe klap voor Meeuws en 'Samen': het integriteitsbureau verwerpt ze. Kortom: 'Samen' wordt teruggefloten. "Een diner zien we niet als een schending van de integriteit en er is volgens ons ook geen bewijs van een laakbare collusie tussen het stadsbestuur en een bouwpromotor (Land Invest dus, red.)", klinkt het.

En alsof dat niet genoeg is, zijn er ook nog de beschuldigingen deze week. Meeuws komt alweer onder vuur te liggen, ditmaal omwille van zijn vertrek als directeur bij De Lijn Antwerpen in 2015. Verschillende bronnen binnen de vervoersmaatschappij zeggen dat het sp.a-kopstuk moest opstappen wegens financieel geknoei. Zo zou hij herhaaldelijk zijn bevoegdheid hebben overschreden bij grote financiële uitgaven en zou hij die bedragen in verschillende facturen hebben opgesplitst om ze zelf te kunnen goedkeuren in plaats van langs de raad van bestuur te passeren. Meeuws zelf ontkent dat hij zware beroepsfouten beging.

Het lot van Meeuws leek gisteravond helemaal bezegeld toen bleek dat hij ontslag zou nemen. 'Samen'-lijsttrekker Wouter Van Besien streek de plooien echter weer glad en wilde Meeuws niet laten vallen. “Dit is niet het soort campagne dat wij willen”, benadrukte het Groen-kopstuk. “Dit gaat niet over wat we met Antwerpen willen doen, maar over het verleden van personen." Ook sp.a plaatste zich ten volle achter zijn kopman. "'Samen' wil niet meedoen aan de moddercampagne die volop bezig is", reageerde Meeuw daarna zelf nog.

Al klonk vandaag dan plots een ander geluid. Rond de middag werd beslist de stekker voorgoed uit het kartel te trekken. Groen gaat in Antwerpen alleen naar de kiezer. 'Samen' is dood en - hopelijk voor het imago van beide partijen - ook snel begraven. Van Besien: "We betreuren dat de Antwerpse sp.a niet de partner is gebleken waarop we hadden gehoopt."