Met ‘Operatie Slak’ probeert machinist zijn ontslag uit te lokken: “Ik wil weg bij de NMBS. De privésector betaalt veel beter”

“Ik wil ontslagen worden. Ik heb al een contract bij een andere maatschappij. Daar zijn de voorwaarden veel beter. Maar de NMBS verplicht me om nog één jaar opzeg te doen. Dat is veel te lang”, aldus de misnoegde Cedric Grumiaux uit Bergen.

De man reed dinsdag tijdens twee ritten opzettelijk veel trager dan normaal. Met respectievelijk 37 en 13 minuten vertraging kwam hij aan op de stations van bestemming, Luik en Doornik. Het is een eenmansactie, zegt Grumiaux, maar naar eigen zeggen is hij niet de enige die weg wil bij de NMBS. “In ons depot zijn er wel zeventig die de overstap willen maken naar de privé.”

De leegloop heeft te maken met de opmars van nieuwe spelers op de markt. Privébedrijven als Lineas, Captrain Belgium, DB Cargo NL, DB Schenker en Europorte azen op de NMBS-machinisten sinds het spoor in 2007 volledig werd opengesteld voor binnenlands en internationaal goederenvervoer. Ze lokken treinbestuurders met een beter loon, een bedrijfs­wagen of andere voordelen.

Grumiaux loopt door zijn actie alvast het risico om op staande voet te worden ontslagen. "U zult begrijpen dat ik dat niet erg vind."

De NMBS bevestigt dat een trein tussen Bergen en Luik dinsdag met 37 minuten vertraging aankwam. "Onaanvaardbaar. We gaan in gesprek met de betrokken treinbestuurder en gaan dit intern bekijken", aldus woordvoerder Dimitri Temmerman. Bij de NMBS geldt inderdaad een opzegtermijn van een jaar voor treinbestuurders. "Treinbestuurders volgen bij ons een opleiding die een jaar duurt. Dat is een hele investering. Bij ontslag moeten we een nieuwe treinbestuurder aanwerven, die ook een opleiding van een jaar moet krijgen. Vandaar de opzegtermijn", argumenteert de NMBS.

"Dit gedrag is een volledig misprijzen van de reizigers, de NMBS als werkgever en de belastingbetaler. Die laatste heeft véél geld geïnvesteerd in de opleiding van de man. Die opleiding kost om en bij de 75.000 euro. Na zo'n dure opleiding is het logisch dat de NMBS haar treinbestuurders niet zomaar laat vertrekken", aldus Inez De Coninck.

"De NMBS mag dit niet ongestraft laten. Als ze dit blauw-blauw laat, zal de actie gekopieerd worden door anderen." Volgens De Coninck is de actie mogelijk strafrechtelijk vervolgbaar. "De treinbestuurder in kwestie belemmert doelbewust het vlotte treinverkeer. Dat is strafbaar volgens het strafwetboek. Particulieren krijgen bovendien, terecht, hoge boetes als ze het treinverkeer belemmeren."

"Bovendien misbruikt de persoon in kwestie gemeenschapsmiddelen voor zijn persoonlijk belang en toont hij niet de nodige loyaliteit die je van een werknemer mag verwachten." Niettemin vindt De Coninck dat de NMBS op zoek moet naar een oplossing voor soortgelijke gevallen. Want de relatie met deze werknemer lijkt onherstelbaar.

De vakbond kan zich niet vinden in de individuele actie van de werknemer. "Een vreemde manier van werken die de dienstverlening aan de reiziger schaadt", oordeelt Piens. Anderzijds vindt hij het wel een signaal aan de directie. "Er is veel ongenoegen bij de treinbestuurders. We betreuren dat die problematiek niet wordt aangepakt."

Door een tekort aan treinbestuurders kunnen die massaal hun verlofdagen niet opnemen, stelt Piens. Ook hun toekomstige pensioenregeling wordt onder de loep genomen. En er wordt gesleuteld aan de stelsels van deeltijds werken. "Dat weegt op hun motivatie. Bovendien is het een erg zware job. Het is de klok rond werken."

ACV bepleit daarom een mix aan maatregelen om de problematiek van het tekort aan treinbestuurders aan te pakken. Premies, bezoldiging en dienstroosters kunnen worden verbeterd, meent de spoorvakbond. De vakbond zegt ook gekant te zijn tegen de opzegtermijn van een jaar die de spoorwegmaatschappij heeft ingevoerd.

Vorig jaar hebben een tachtigtal treinbestuurders hun ontslag ingediend bij de NMBS, die dus dit jaar vertrekken. In 2018 wil de NMBS er 317 aanwerven.