In Wallonië is de prijs van de abonnementen van openbaarvervoermaatschappij TEC verlaagd met 70 procent. “Een abonnement van 1 euro per maand per persoon is geen groot obstakel. En het is een essentiële besparing voor de gezinnen”, aldus Magnette. “Ja, dat heeft een kost: 100 miljoen in Wallonië, 200 miljoen in Brussel voor de jongeren onder de 24. Nu willen we hetzelfde doen voor de 65-plussers.”

De NMBS gratis maken zou 700 miljoen euro per jaar kosten, of het bedrag dat de ticketverkoop van de spoormaatschappij vertegenwoordigt. Volgens Magnette kan dat bedrag gemakkelijk gevonden worden. “De taks van 0,15 procent op de effectenrekeningen brengt 500 miljoen per jaar op. Door die op 0,5 procent te brengen, zullen we de noodzakelijke middelen ruimschoots hebben. En als we de NMBS in eerste instantie gratis maken voor de -24-jarigen en de 65-plussers, zal dat maar 150 miljoen kosten.”

Voor de PS-voorzitter moet de maatregel deel uitmaken van het plan dat concreet aangeeft hoe ons land de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 55 procent wil terugdringen. Het plan moet voorgelegd worden op de klimaattop (COP26) in het Schotse Glasgow van 10 tot en met 12 november.

Gratis openbaar vervoer in ons land is geen primeur. Hasselt voerde het begin 1997 in, een beslissing van toenmalig SP-burgemeester Steve Stevaert (1954-2015). Hij haalde het wereldnieuws ermee. Zestien jaar later, in 2014, kwam aan de gratis bussen in de Limburgse hoofdstad een einde.

Woordvoerder Peter Thoelen van TreinTramBus is niet meteen gewonnen voor het idee van Magnette. “Ik weet niet of dat dé oplossing is om meer mensen op het openbaar vervoer te krijgen”, zegt hij aan onze collega’s van het radionieuws. “Wat wel de oplossing is, is betere dienstverlening, stiptere aansluitingen, stiptere rijtijden en voldoende openbaar vervoer op zoveel mogelijk plekken.”

Hij ziet ook een bijkomend probleem: “Als je iets gratis maakt, heb je vaak ook het idee van het is niks waard, terwijl dat we vinden dat je het openbaar vervoer zou moeten opwaarderen. Voor de trein valt dat nogal mee, maar voor bussen en trams is het vaak zo dat mensen soms denken dat het is voor wie geen auto kan betalen. Voor de kneusjes, voor wie niet kan autorijden of voor jongeren. We willen eigenlijk dat beeld kwijt, en we willen eigenlijk een deftig, degelijk openbaar vervoer waar bijvoorbeeld ook zakenmensen gebruik van zouden maken. Maar dat betekent dat je daar een goeie service tegenover stelt. Dat je ook voor bepaalde categorieën van mensen die misschien wat meer kunnen betalen wat meer luxe garandeert. Dat mensen kunnen werken op het openbaar vervoer zoals dat op de trein soms het geval is.”

Ook in politieke kringen is er niet meteen enthousiasme. “Een nieuwe dag, een nieuw peperduur PS-voorstel”, zegt Tomas Roggeman, Kamerlid voor N-VA. “Maar dit soort gratispolitiek zal niets veranderen aan de grote pijnpunten van ons spoorvervoer. Wat we wél moeten doen, is het spoor grondig hervormen, want wat de bevolking wil, is betere dienstverlening, meer stiptheid en goedkopere tickets. De enige oplossing daarvoor is de liberalisering én regionalisering van het spoor.”

Eenzelfde geluid bij Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert op Twitter. “Een nieuwe dag, een nieuw duur idee. Gratis openbaar vervoer nu. In het regeerakkoord zijn duidelijke afspraken gemaakt en een extra uitgave van 700 miljoen zit daar niet bij, evenmin het laten stijgen van belastingen om dat te financieren.” En hij voegt er nog aan toe: “In een regering hou je je aan afspraken.”

Weinig enthousiasme ook bij MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. “De PS blijft laten geloven dat geld gratis is”, luidt het in een tweet. “Het is niet serieus om te blijven uitgeven zonder meer mensen aan het werk te brengen. De PS-uitgaven van vandaag zijn de belastingen van morgen en ze zullen de schulden voor onze kinderen doen ophopen.”

Lees ook:

Na dramatische PS-peiling, Raoul Hedebouw (PTB): “Ons kleiner maken? Dan moet je aan linkse politiek doen” (+)

Nieuw voorstel doet Vlaanderen weer steigeren: “PS gooit eigen ruiten in” (+)

Corona slaat krater van 1 miljard euro bij NMBS