IN KAART. Vlaanderen definitief opgesplitst in vijftien regio’s

Het doel van de hervorming is om een einde te maken aan het kluwen van lokale samenwerkingen tussen onder meer afvalintercommunales, politiezones en hulpverleningszones. Het decreet zal dit voorjaar ingaan. Vanaf dan moeten nieuwe samenwerkingsverbanden zich op de regio’s richten. De bestaande structuren krijgen tot eind 2030 om zich aan te passen. Afvalintercommunales krijgen nog zes jaar langer de tijd, tot 2036.

Volgens minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) gaat het om een “immense efficiëntie-oefening die lokale besturen toelaat beter samen te werken en ze meer slagkracht geeft”. De minister benadrukt dat de burgemeesters het overzicht houden. “Zij hebben maandelijks contact met hun collega’s burgemeester in het burgemeestersoverleg”, klinkt het. De werking van de regio zal bovendien twee keer per jaar besproken worden op de gemeenteraad. “Maar we nodigen de gemeenten uit om het vaker te doen”, aldus Somers.

Ons land heeft voortaan dus vijftien regio’s en vijf Vlaamse provincies (Vlaams-Brabant, Antwerpen, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg) met gouverneurs. Aan die laatste opdeling is niets veranderd.

KIJK. Jean-Marie Dedecker, burgemeester van Middelkerke, is bij HLN LIVE niet te spreken over de regio’s

Hoewel er volgens de oppositie voordelen aan de hervorming zijn verbonden, luidt er ook kritiek. “Regiovorming zou van onderuit moeten worden gedragen door de lokale besturen, dat staat ook zo in het regeerakkoord”, vindt Yves Buysse van Vlaams Belang. “Er is hier niet opgebouwd van onderuit, maar gestart met een ontwerp van bovenaf. Soms gebaseerd op een idee dat elk gevoel met het veld miste.”

Zwijndrecht mocht uiteindelijk dan toch de switch maken van Antwerpen naar het Waasland, maar er zijn andere voorbeelden van gemeenten die zich niet in hun regio thuis voelen, aldus Buysse. “Onder meer Berlaar en Nijlen”, klinkt het. De burgemeesters van Nijlen, Berlaar en Heist-op-den-Berg werden in maart 2021 door Somers opgenomen in de regio Rivierenland. Nochtans hadden ze een uitgesproken voorkeur voor de Kempen.

Staf Aerts van Groen en Lise Vandecasteele van PVDA maken zich dan weer zorgen over een mogelijke privatisering van de lokale zorg. “Bij de oprichting van bijvoorbeeld een ziekenhuis, is er nu een goedkeuring van de Vlaamse overheid nodig. Dat wordt vervangen door een niet-bindend advies. Dat heeft helemaal niets met regiovorming te maken en hoort niet thuis in dit decreet”, zei Vandecasteele gisteren. “Wij maken ons daardoor zorgen over de dagprijzen”, zei Aerts. “Er ontstaat ook meer risico op problemen met de kwaliteit.”

“We schaffen dat goedkeuringstoezicht af omdat we fundamenteel vertrouwen hebben in de lokale democratie”, reageerde Somers. “Het decreet zegt bovendien dat er enkel samenwerking mogelijk is tussen de publieke sector en de non-profit. Het mag enkel gaan om een echte vzw, zonder winstoogmerk.” De oppositie vreest echter voor schijn-vzw’s.

Kijk ook: