Volgens het verkeersinstituut waren er in de eerste zes maanden van dit jaar 109 verkeersdoden ter plaatse in Vlaanderen, tegenover 88 in het eerste semester van 2020 (+24 procent). De coronacrisis maakte die periode uiteraard heel uitzonderlijk, maar de tendens verschilt toch ook sterk van die in andere gewesten. 

In Wallonië daalde het aantal verkeersdoden van 88 in het eerste semester van 2020 tot 70 dit jaar (-20 procent) en in Brussel van 10 tot 4. In die twee gewesten was het cijfer de laatste tien jaar nooit zo laag in de eerste zes maanden van het jaar, terwijl Vlaanderen het hoogste aantal verkeersdoden sinds 2016 (132) noteert.

"De cijfers zijn dus zeker voor Vlaanderen niet gunstig, zeker in de wetenschap dat de horeca nog lange tijd dicht was dit voorjaar en er gedurende verschillende maanden nog een avondklok was", stelt Vias. Het instituut verwijst onder meer naar de versoepelingen in juni, zoals de heropening van de horeca, en het EK voetbal.

Samen met het feit dat mensen zich opnieuw meer verplaatsten heeft dat in Vlaanderen een impact gehad, aldus Vias. In juni waren er 27 doden, 14 meer dan in dezelfde maand vorig jaar. “Het verkeer is een echte sluipmoordenaar”, zegt Stef Willems van Vias op Radio 1 over de slechte cijfers. Samen met het aantal doden dat binnen de 30 dagen na een ongeval overlijdt, cijfers die nog niet in deze statistieken zitten, zal er zo allicht gemiddeld elke dag één dode zijn gevallen in juni. "Dat is elke dag één iemand die ‘s ochtends aan de ontbijttafel zit en daar de volgende ochtend niet meer zit.”

Vlaanderen heeft de ambitie om het aantal verkeersdoden op lange termijn, tegen 2050, naar 0 te brengen. Op korte termijn moet het aantal doden volgens het regeerakkoord zo dicht mogelijk bij de doelstelling van 2020 van maximaal 200 eindigen, een ambitie die nooit werd gehaald.

“De cijfers zijn absoluut niet goed”, beaamt ook Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) aan onze redactie. Ze voegt er aan toe dat de vergelijking met 2020 weliswaar moeilijk is: “Het was een zeer atypisch jaar, met voornamelijk essentiële verplaatsingen, veel telewerk en afstandsonderwijs. Dat is dus geen goede referentie, maar nogmaals: elk verkeersslachtoffer is er uiteraard één te veel.”

Waarom er wel een daling bestaat in het aantal dodelijke slachtoffers in Wallonië en Brussel, maar niet in Vlaanderen, is niet duidelijk op basis van het rapport. “Daarvoor moet meer diepte-onderzoek gebeuren, bijvoorbeeld naar de plaats van de ongevallen en de omstandigheden”, aldus Peeters.

Ze verwijst ook naar haar nieuwe verkeersveiligheidsplan, waarin volgens Peeters volop wordt ingezet op de actieve weggebruikers - fietsers, voetgangers - en de sensibilisering van gemotoriseerde tweewielers. Deze maand wordt het startsignaal gegeven voor de uitvoering van dat plan.

Ook binnen Vlaanderen zijn er opvallende verschillen. West- en Oost-Vlaanderen zijn de enige provincies die wel nog een daling lieten optekenen. In West-Vlaanderen vielen er 13 doden tegenover 15 vorig jaar, het laagste aantal tot nog toe. West-Vlaanderen is daarmee ook de enige provincie met een aanhoudende structurele daling sinds 2013, toen er nog 43 doden vielen. 

In Oost-Vlaanderen vielen er  19 doden tegenover 25 in 2020. In Vlaams-Brabant verdubbelde het aantal dodelijke slachtoffers daarentegen, van 13 naar maar liefst 26, de hoogste dodentol in zeven jaar tijd. Limburg steeg van 13 naar 23, Antwerpen van 18 naar 28.

Bij de inzittenden van auto's stijgt het Vlaamse cijfer van 33 naar 44 doden. Daarnaast kwamen er ook meer fietsers (van 14 naar 18) en bromfietsers (van 3 naar 6) om het leven. Ook bij ongevallen met een lichte vrachtwagen steeg het aantal doden van 12 naar 16. Op nationaal niveau stijgt het aantal fietsdoden en doden in ongevallen met lichte vrachtwagens eveneens, maar sneuvelden minder inzittenden van auto's.

Door de betere cijfers in Wallonië en Brussel daalde op nationaal niveau het aantal doden op onze wegen met twee procent in vergelijking met vorig jaar. Het aantal letselongevallen en gewonden nam in heel België wel stevig toe, met respectievelijk 12 en 11 procent. In Vlaanderen steeg het aantal ongevallen met 11 procent (van 8.585 naar 9.509), in Brussel met 6 procent (van 1.481 naar 1.568) en in Wallonië met 16 procent (van 3.824 naar 4.441).

Opvallend daarbij is de stijging van het aantal letselongevallen bij bromfietsen, met 39 procent (41 procent in Vlaanderen). Het voorbije decennium was het aantal ongevallen nochtans met meer dan de helft gedaald. Aan het succes van de speed pedelecs ligt het volgens Vias niet, want slechts 8 procent van de 1.517 slachtoffers in deze categorie reed met een speed pedelec. 

Vias stelt vast dat er zeker in Vlaanderen een revival van de bromfiets bij jongeren aan de gang is, en dat vertaalt zich in meer ongevallen. Vooral bij de jongeren tot 24 jaar zit het aantal ongevallen met bromfietsen de laatste jaren weer in de lift, besluit het verkeersinstituut.

Bij de fietsers is er een kleine stijging met 3 procent van het aantal ongevallen met een gewone fiets, bij elektrische fietsen steeg het aantal letselongevallen met 24 procent.