FEITENCHECK: "Belgisch rijbewijs blijft het goedkoopste van Europa" - klopt dat ook?

Weyts deelde op zijn sociale media een tabel met daarop de kostprijs om een rijbewijs te behalen in verschillende Europese landen. Vlaanderen bengelt helemaal onderaan de lijst met 174 euro. In de meeste andere landen ben je volgens de tabel echter minstens 1.000 euro kwijt vooraleer je met een auto mag rijden.

Dat grote prijsverschil valt deels te verklaren doordat ons land nog een van de weinige is waar het systeem van de vrije begeleiding bestaat en praktijklessen bij de rijschool niet verplicht zijn. In heel veel andere Europese landen moet iedereen verplicht professionele lessen volgen, wat bijvoorbeeld in Nederland zorgt voor een totaalprijs van 2.500 euro.

Weyts' tabel neemt voor Vlaanderen dan ook enkel het systeem van de vrije begeleiding op, het gaat dus voor alle duidelijkheid om de minimumkostprijs. Maar het getal van 174 euro klopt alvast. Voor het theorie-examen betaal je in Vlaanderen 15 euro, het verplichte vormingsmoment voor je begeleider kost je 20 euro, het praktijkexamen 39 euro, en het terugkommoment zal volgens de belofte van de minister beperkt blijven tot 100 euro. 

Samen maakt dat 174 euro, wat je minimaal moet betalen om je rijbewijs te verkrijgen. Daar komt in de praktijk wel nog 25 euro bij die je bij de gemeente betaalt voor een voorlopig rijbewijs, en nog eens 25 euro voor een definitief rijbewijs.

Wie er echter voor kiest professionele rijlessen te nemen bij de rijschool, is heel wat meer geld kwijt. Een uur praktijkrijles kost in Vlaanderen ongeveer 60 euro, zegt Jeroen Smeesters, voorzitter van Federdrive, de sectororganisatie van rijscholen. Bij een rijschool van de VAB betaal je voor 12 uur les, de meest gekozen formule, bijvoorbeeld 822 euro, ofwel 66 euro per uur plus 30 euro inschrijvingsgeld (VAB-leden krijgen 30 euro korting). Een uitgebreide opleiding van 20 uur kost je er zo 1.350 euro. 

Wil je aan het begin van je opleiding ook een theoriecursus volgen, dan betaal je daar afhankelijk van je rijschool tussen de 100 en 150 euro voor. Een handboek kost je ook nog ongeveer 20 euro. 

Samen met de examens en het terugkommoment, zou je op die manier uitkomen op een totaalkost van ongeveer 1.670 euro, de prijs van het voorlopige en definitieve rijbewijs erbij geteld 1.720 euro.

De andere landen dan. De tabel waar minister Weyts naar verwijst, blijkt opgesteld op basis van een studie uit 2014 naar de rijopleiding in 43 landen en regio's. De studie is opgemaakt door CIECA ofwel International Commission for Driving Testing. Die organisatie bundelt de nationale overheidsorganisaties die verantwoordelijk zijn voor het rijbewijs uit tientallen voornamelijk Europese landen. Voor ons land zijn bijvoorbeeld GOCA, de organisatie waar je je examens aflegt, en de Vlaamse overheid lid.

In de CIECA-studie wordt een vergelijking gemaakt van het volledige proces dat een leerling moet doorlopen om een rijbewijs B te behalen. Ook de kostprijs wordt telkens, wanneer beschikbaar en eventueel bij benadering, vermeld. Voor België is dat door de grote verschillen tussen vrije en professionele begeleiding bijvoorbeeld niet het geval. 

De cijfers die Weyts aanhaalt, komen in elk geval overeen met die in de studie. Zo zijn zowel theorie- als praktijklessen in Oostenrijk bijvoorbeeld verplicht, en kent het land eveneens een terugkommoment. Kostprijs: ongeveer 1.550 euro. 85 procent van de leerlingen slaagde in 2012 in zijn eerste praktijkexamen, tegenover 54 procent bij ons.

Ook Frankrijk kent minstens 20 uur verplichte rijlessen. Het gemiddelde aantal oefenuren ligt er op 35 uur. 59 procent slaagt bij de eerste poging op het examen. Totale kostprijs: 1.500 euro.

Idem in Duitsland, waar er wel nog vrije begeleiding bestaat, maar ook 12 praktijklessen van 45 minuten verplicht zijn. Gemiddelde slaagcijfer: 65 procent. De kostprijs is niet opgenomen, maar volgens de Duitse overheid geeft een gemiddelde Duitser 1.300 euro aan een rijopleiding.

De studie lijkt dus in grote lijnen wel te kloppen, al is ze mogelijk niet meer helemaal actueel. Neem Nederland, waar het volgens CIECA in 2014 2.500 euro kostte om een rijbewijs te behalen. Dat getal blijkt enigszins overdreven.

Volgens de Nederlandse CBR, de instantie die instaat voor de rij-examens en nochtans zelf lid is van CIECA, lag de kost voor een rijbewijs in 2017 op 2.300 euro, iets minder dan in de studie. De kostprijs voor een uur les ligt er met 41,41 euro veel lager dan in Vlaanderen, maar daar tegenover staat wel dat de gemiddelde Nederlander maar liefst 38,38 lesuren rijdt vooraleer hij aan het examen deelneemt (je rijschoolbegeleider beslist er voor jou wanneer je klaar bent voor het examen). Volgens Federdrive is de hogere kostprijs per lesuur in Vlaanderen vooral te verklaren door de hogere loonkost. 

Het theorie-examen kost er bijvoorbeeld 31,5 euro, meer dan het dubbel dan bij ons. Voor het praktijkexamen betaal je 102 euro, ook fors meer dan de 39 euro in Vlaanderen. In de totaalprijs van de Nederlandse 2.300 euro zit trouwens wel een gemiddelde van 2,4 theorie-examens en 2 praktijkexamens verrekend. Dat is in de 174 euro uit de tabel van minister Weyts niet gebeurd.

Ook Zweden heeft een hiaat in de studie, die wel vermeldt dat de vrije begeleiding er is toegestaan, maar enkel de gemiddelde kostprijs van een opleiding met de rijschool weergeeft, 1.400 euro. De minimale prijs met vrije begeleiding is echter 410 euro. 

Minister Weyts heeft gelijk in die mate dat, ook met de 100 euro extra die vandaag is aangekondigd, Vlaanderen (en bij uitbreiding Wallonië, dat hier buiten beschouwing werd gelaten) een bijzonder goedkope regio is om je rijbewijs te behalen, tenminste wanneer je kiest voor de vrije begeleiding. Wie kiest voor een professionele opleiding is heel wat meer geld kwijt. In het geval van een 20-uursopleiding inclusief theorieles zou Vlaanderen zelfs op de vijfde duurste plaats van de lijst staan.

Update: Dit artikel vermeldde in een eerste versie dat een uur praktijkles bij de VAB-rijscholen 68,5 euro per uur kost. Dat klopt echter niet: een uur rijles kost 66 euro, waarbij nog een inschrijvingskost van 30 euro komt.