Elke dag proberen 28 Vlamingen zich van het leven te beroven

Het aantal zelfmoordpogingen schommelt in Vlaanderen al enkele jaren rond dat cijfer, op economische crisisjaren 2007 en 2011 na. Wel alarmerend is het hoog aantal pogingen bij jongeren tussen 20 en 24 jaar. Ook in de leeftijdsgroep 40-45 piekt het aantal pogingen.

In totaal werden door 35 algemene ziekenhuizen in Vlaanderen 2.124 suïcidepogingen geregistreerd in 2016, ondernomen door 2.030 mensen. Maar niet alle pogingen worden verzorgd of gemeld en specialisten schatten op basis van kwaliteitscontroles in de ziekenhuizen het reële cijfer op een veelvoud, namelijk 10.360 zelfmoordpogingen in 2016, zowat 28 per dag.

Het totaal aantal geregistreerde zelfmoordpogingen heeft zich de voorbije jaren net onder de 160 per 100.000 inwoners gestabiliseerd. Maar het aantal effectieve zelfdodingen daalt wel. "In vergelijking met 2000 zien we tot 2015 bij mannen een daling van 22 procent en bij vrouwen een daling van 19 procent, vooral in de laatste jaren", zegt Gwendolyn Portzky van de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek. "Al zijn we natuurlijk nog niet tevreden, elke zelfdoding is er een te veel."

De pogingen zijn vooral bij vrouwen te betreuren (die vertegenwoordigen 61,3 procent van de suïcidepogingen), met het hoogste aantal pogers in de leeftijdscategorie tussen 20-24 en 45-54 jaar. In Oost-Vlaanderen (178 per 100.000 inwoners), West-Vlaanderen (176 per 100.000 inwoners) en Vlaams Brabant (177 per 100.000 inwoners) liggen de cijfers hoger dan in Limburg (131 per 100.000 inwoners) en Antwerpen (128 per 100.000 inwoners).

Mensen die lager opgeleid zijn, vertonen een hogere kans op suïcidaal gedrag. In Vlaanderen was 38,7 procent van de geregistreerde suïcidepogers werkend en was 17,9 procent werkloos, 43,1 procent was economisch inactief. Die laatste groep bestaat voornamelijk uit personen die invalide verklaard werden (44,7 procent). Ruim een kwart (26,8 procent) was economisch inactief wegens pensioen, 27,4 procent was student.

Er zijn geen specifieke cijfers over zelfmoord bij studenten in Vlaanderen, al blijft zelfdoding volgens andere cijfers wel de meest voorkomende doodsoorzaak voor 15- tot 19-jarigen en de op een na meest voorkomende doodsoorzaak (na vervoersongevallen) bij mannen tussen 20 en 24 jaar. Bij vrouwen tussen 20 en 24 jaar gaat het om een gedeelde eerste plaats bij. Wel zijn de suïcidecijfers in deze laatste groep de voorbije 15 jaar met 73 procent gedaald.

Vlaanderen kent historisch een hoog aantal suïcides. Een eenduidige verklaring daarvoor is er niet, al wijzen vergelijkende studies met Nederland (waar het cijfer historisch laag ligt) op enkele verklaringen. "In vergelijking met Nederlanders gaan Vlamingen anders om met problemen. Ze lossen ze minder effectief op en praten er in vergelijking met de noorderburen minder over", zegt Portzky. "Dat is nochtans essentieel."

Volgens een andere studie kent Vlaanderen ook een groot stigma op het zoeken naar psychologische hulp. "Wie de stap wel zet, voelt zich bovendien beschaamd. Dat helpt het proces natuurlijk niet vooruit", besluit Portzky.

Wie met vragen zit rond zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.