Eindelijk akkoord: twee nieuwe gascentrales en een miljard voor duurzame energie, maar jongste kerncentrales blijven open

“We hebben beslist om de nodige stappen te zetten en verlengen de levensduur van de jongste twee kerncentrales met twee jaar.” Het had veel voeten in de aarde, maar premier Alexander De Croo (Open Vld) kon gisteravond dan toch aankondigen dat de knoop nu ook formeel is doorgehakt: er komt geen kernuitstap. De reactoren van Doel 4 en Tihange 3 zullen zoals verwacht ook na 2025 nog tien jaar openblijven.

De federale topministers zaten vrijdag de hele dag samen om het over de toekomst van de Belgische energiemix te hebben. In die discussie bleek vooral het aantal nieuwe gascentrales een groot struikelblok. Dat worden er nu twee. Die moeten tegen de winter van 2025/2026 helpen om de bevoorrading op peil te houden, omdat de kans reëel is dat de jongste kerncentrales tegen dan nog niet opgelapt zullen zijn. Netbeheerder Elia had al aangegeven dat ze geen risico wilde nemen en liet uitschijnen dat er twee gascentrales nodig zouden zijn. Dat was ook het voorstel van Groen, voor Open Vld en CD&V was één centrale voldoende. De Franstalige liberalen wilden het liefst geen enkele nieuwe bouwen, maar stonden daarin volledig geïsoleerd.

Het akkoord gaat veel breder. Om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen, wil de federale regering ook 1 miljard euro investeren in hernieuwbare energie. “Daarmee gaan we naar een aandeel van 30 procent tegen 2030”, aldus energieminister Tinne Van der Straeten (Groen). “Dat is een verdubbeling vergeleken met de doelstelling van vandaag.” Bijna de helft van dat bedrag, 480 miljoen euro, zal van de federale overheid zelf komen. De overige miljoenen wil ze via private sector ophalen via zogenaamde ‘investment bonds’, obligaties die het spaargeld van de Belg activeren.

Het miljard moet dienen om meer windmolens op zee te plaatsen en het btw-tarief voor zonnepanelen en warmtepompen naar zes procent te brengen. Die btw-verlaging is weliswaar tijdelijk en geldt tot eind 2023. Ook voor sloop en heropbouw blijft de btw-verlaging van zes procent behouden. Volgens vicepremier Petra De Sutter (Groen) zijn die ingrepen een “gigasprong voorwaarts” om de facturen voor alle Belgen te verlagen. 

Naast die inspanningen voor gezinnen, is het ook de bedoeling om overheidsgebouwen energiezuiniger te maken en om te investeren in de NMBS. Er komt daarnaast een extra push wat de import van waterstof betreft, en ook de procedures voor de Raad van State worden ingekort. Dat moet ertoe leiden dat particulieren en bedrijven sneller rechtszekerheid hebben – en dus vlugger geneigd zijn om te investeren in groene energie.

“Na jaren van onzekerheid, verzekeren we nu de bevoorrading”, reageerde Van der Straeten na afloop van de onderhandelingen. Toch is ook met deze deal de hele kernsaga nog niet aan zijn eind. De beslissing komt erop neer dat Van der Straeten nu een mandaat krijgt om met Engie  te onderhandelen. Dat wordt geen goedkoop gesprek: de Franse uitbater heeft al meermaals laten blijken dat ze geen vragende partij is om de centrales nog na 2025 open te houden. Om meer op die onderhandelingen te kunnen wegen, had CD&V graag een verlenging van 20 jaar gezien, maar daar wilden de groenen niet van weten. In de tussentijd kunnen de regeringspartijen het compromis alleszins verdedigen bij hun achterban. Terwijl Groen daarvoor op  de duurzame investeringen kan wijzen, bejubelt MR de verlenging van de kerncentrales. “De rede heeft het gehaald van het dogma”, reageerde voorzitter Georges-Louis Bouchez al opgetogen op Twitter.