De Koninklijke Schenking is de instelling die de koninklijke openbare eigendommen beheert. In theorie moet de Schenking financieel onafhankelijk zijn, maar uit onderzoek van de VRT, De Tijd, Apache en Knack blijkt dat in de praktijk hoegenaamd niet het geval te zijn. Ook de belastingbetaler blijkt op te draaien voor het onderhoud van de 7.530 hectare aan bossen, gronden en 77 gebouwen in handen van de Schenking. 

Zo betaalt de overheid - wij allemaal samen dus - bijvoorbeeld 100.000 euro per jaar huur voor het kasteel van Hertoginnedal. Maar zijn er kosten aan het gebouw, dan is het óók de overheid die daarvoor geld moet zoeken. Dubbele kosten dus. 

Maar de onthullingen gaan verder dan enkel de Koninklijke Schenking. Het onderzoeksteam dook ook in de uitgaven voor het paleis in Brussel en in Laken, die rechtstreeks onder de Regie der Gebouwen van de federale overheid vallen. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat koning Filip onlangs een soort dressing met ceremoniekleding liet renoveren. “Factuur voor de belastingbetaler? 279.357 euro, meer dan de kostprijs van een gemiddeld woonhuis in België”, zegt De Tijd-journalist Lars Bové.

Verschillende politieke partijen vragen na de onthullingen op zijn minst meer openheid en transparantie in de schimmige boekhouding van de Schenking. De vier media die de zaak de afgelopen maanden uitspitten, kregen maar met zeer veel moeite toegang tot de beschikbare informatie. Veel van die informatie is ook bijzonder summier: zo telt de jaarrekening van 2018 amper zes pagina's.

Open Vld-Kamerlid Vincent Van Quickenborne suggereert op Twitter een parlementaire onderzoekscommissie naar de kwestie. Open Vld Brussel was overigens de eerste partij die pleitte voor de openstelling van het Koninklijk Domein in Laken. Reeds in 2007 lanceerden Els Ampe en Sven Gatz de campagne ‘Stadspark maakt vrij’ om van het Koninklijk Domein een echt park te maken. Els Ampe wil nog steeds het rijk aanbod aan stadsparken en groene ruimtes transformeren naar model van het New Yorkse ‘Bryant Park’. 

Ook de N-VA-Kamerfractie vraagt formeel om een onderzoekscommissie. “We merken al langer dat de Koninklijke Schenking een ingewikkeld kluwen is, vermengd met onder andere de Regie der Gebouwen”, zegt Peter Buysrogge. “We moeten als parlement eens een grondig overzicht krijgen van welke middelen waar naartoe gaan. In geen enkele andere sector wordt een dergelijk wanbeheer aanvaard, maar hier blijven we het vrolijk verder financieren met belastinggeld.”  

Voor zijn fractiegenoot Tomas Roggeman moeten bij zo’n onderzoek alle opties open liggen. Dat kan gaan tot de opheffing van de Koninklijke Schenking en de teruggave van bepaalde domeinen aan de koninklijke familie, zodat die zelf de kosten moeten dragen. “De Koninklijke Schenking zou financieel autonoom moeten kunnen werken. Nu wordt er te veel rekening gehouden met de persoonlijke belangen van de koninklijke familie.”

Sp.a vraagt bij monde van Vlaams parlementslid Hannelore Goeman dat het koninklijk domein van Laken opengesteld zou worden voor het publiek. “Sire, als we ervoor mogen betalen, dan mogen we er ook in.”

Vlaams Belang pleit onomwonden voor de afschaffing van de monarchie. “De belastingbetaler betaalt per jaar 36 miljoen euro voor het koningshuis”, zegt de partij. “Daarbovenop financiert de burger mee het onderhoud en de renovatie van koninklijke domeinen (kastelen, golfterreinen, bioscoop, zeilclub, ...). Schaf het koningshuis af en investeer dit geld in onze mensen.”