Diaken des doods: "Het spijt me heel erg"

Procureur-generaal Serge Malefason stelde dat er van euthanasie geen sprake kan zijn. Poppe genoot van de macht om te beslissen over leven en dood, stelde hij. "Is Ivo een heilig man?" vroeg Malefason. "Is hij de veerman die als een hellehond waakt aan de Styx? Hij zegt zelf dat hij graag stervensbegeleiding deed." Tegelijk durfde de beschuldigde vooral zijn vrouwelijke collega's de les te spellen. "Ik kan alleen maar vaststellen dat de goegemeente maar één Ivo kent, zij kennen de geniepige Ivo niet. Hij veroordeelt een ongehuwde moeder en heeft zelfs het lef om naar het net geboren kind ook een brief te sturen."

De procureur-generaal hekelde ook de manier waarop Poppe zijn daden probeerde te verbloemen. "Dit proces gaat niet over een zachte dood of over een vroegtijdig laten inslapen van bejaarden. Waren het echt zulke dutskes die kwart voor dood, zoals hij zelf omschreef, met bussen werden binnengebracht in de tempel des doods? Nee, het gaat over moord en oudermoord op zijn moeke. Kille en genadeloze daden."

Poppe heeft altijd beweerd dat hij zijn familieleden en patiënten vooral wilde helpen. "Maar hij heeft zelfs die impliciete vraag nooit gekregen. Die mythe is dus doorprikt. De kwetsbare ouderling doden, is geen werk van barmhartigheid." De openbaar aanklager merkte op dat dit sowieso in geen enkele religie kan. "Voor mijn part mogen ze lid zijn van de kerk van het Vliegend Spaghettimonster, maar die universele wet is voor iedereen hetzelfde. Gij zult niet doden. Het respect voor het leven is een universele waarde."

Het openbaar ministerie wierp op dat Poppe wrede technieken gebruikte, terwijl er wel alternatieven bestonden. "Hij gebruikt allemaal uitvluchten over medelijden. Ik zie de euthanasie niet als drijfveer, wel als een excuus voor de geniepige Ivo. Een gemeen en hard excuus voor de seriemoodenaar Poppe."

De beschuldigde genoot volgens Malefason van de macht om te kunnen beslissen over leven en dood. "Dat is het voor de hand liggende motief van een seriemoordenaar. Het is een onmiskenbaar en extreem voorbeeld van macht. Die machtshonger is een psychische kwelling die hij voelde als er iets niet goed ging in zijn leven. We zien dat bij zieke mensen, maar ook bij zwerfvuil of de sigarettenpeuken van de cipiers."

In het tweede deel van zijn requisitoir besprak de openbaar aanklager de agenda's van de beschuldigde. "Maar we mogen het geen trofeelijst noemen, want er staan ook bekende mensen in. Hij noteert zelfs de kamer- en bednummers van de overledenen. Die mensen interesseren hem niet, het gaat hem om de dood. Hij herleidt ze tot cijfers, casussen." De bewuste agenda's werden in beslag genomen tijdens de huiszoeking van eind mei 2014. "Alle documenten werden meegenomen, maar er waren geen blanco formulieren voor euthanasie. Wat hij daarover verklaart, is larie en apekool."

Na kort te ontkennen, beweerde Ivo Poppe dat hij volledig zou meewerken met het onderzoek. "Hij bekent in dat verhoor bij de onderzoeksrechter de hand gehad te hebben in de dood van zijn schoonvader en zegt dat het de voorlaatste was. Zijn bloedeigen moeke zou de laatste geweest zijn." In datzelfde verhoor beschrijft de diaken ook twee gebruikte technieken. "Bij luchtembolen treedt de dood na een vijftal minuten in, heeft hij proefondervindelijk vastgesteld. Maar hij vertelt ook dat hij insuline haalde uit de apotheek van de kliniek."

Op basis van zijn agenda's stelde Poppe zelf een lijst van 49 sterfgevallen op waaraan hij schuldig zou zijn. "Wanneer hij de lijsten overhandigt, geeft hij een uitleg en komt hij spontaan terug op het stressjaar 1993. Een dag later zegt hij al dat de lijst willekeurig is. Hij heeft ermee gerammeld en houdt de controle en de macht." Op een lijst van de politie duidde hij later 28 namen aan. "Pikant detail: Irma Parmentier en Marguerite Blondeel zitten er twee keer bij. Hij duidt de dood van Blondeel zelfs aan als scharniermoment."

Ivo Poppe legde gedetailleerde verklaringen af over de feiten op Parmentier en Blondeel, maar trok die bekentenissen terug in. "Hier heeft hij verklaard dat hij zich niets meer herinnerde van het overlijden van Irma Parmentier. Maar eigenlijk weet hij nog alles, behalve de doodstrijd van Irmaatje." Over Marguerite Blondeel verklaarde hij zelfs dat hij die bewuste dag in 1996 niet in het ziekenhuis was. "Hij heeft moeten toegeven dat zijn geschrift in haar verpleegdossier voorkomt. Zijn geheugen, zijn harde schijf is niet gewist."

De zonen van Blondeel waren aanwezig toen hun moeder stierf. "Daarom wil hij die insuline weg en ontkent hij dat nu. Daarom hebben die zonen hem niet gezien. Hij heeft de spuit met insuline gegeven en is dan weggegaan." De procureur-generaal moest toegeven dat voor sommige feiten geen concrete bewijzen zijn. "Een andere verpleegkundige zegt dat hij regelmatig een insulinespuit in zijn bovenzakje had zitten, op momenten dat hij het voor de job niet nodig had. Ook overeenstemmende vermoedens, gekoppeld aan een ingetrokken bekentenis, volstaan. Voor de feiten op zijn familieleden hebben we de bekentenissen, het koninginnestuk van de bewijsvoering. Ik vraag u in naam van de samenleving om 'ja' te antwoorden op de schuldvragen."

Bij de start van haar pleidooi legde de verdediging uit dat van onweerstaanbare dwang geen sprake is. "Wij zijn van bij de eerste procesdag nochtans duidelijk geweest dat we onze schuld niet betwisten. Wij pleiten schuldig aan het beëindigen van het leven van tien personen, onder wie vier familieleden. Er zal een debat volgen over de strafmaat. Ook over de voorbedachtheid heeft hij uitgebreide verklaringen afgelegd. We hebben ook nooit gezegd dat het een wettige euthanasie is," zei meester Govers.

De verdediging begreep ook de discussie over de gebruikte methodes niet. "Insuline of luchtembolen, dat is toch niet relevant? Het inbrengen van lucht is volgens dokter Cosyns trouwens een zachte en pijnloze dood." Meester Govers verwees net als haar medepleiter naar sterfgevallen in haar eigen familie. "Ik heb twee fantastische grootouders verloren aan kanker. Ze zijn een ziekenhuis binnengaan en kwamen nooit meer buiten. Het was als familie niet om aan te zien."

Bij de start van het onderzoek stelde Ivo Poppe zelf een lijst van 49 potentiële slachtoffers samen. Volgens de verdediging wilde de beschuldigde het onderzoek alleen maar vooruithelpen. "Op die lijst staan diverse namen terwijl hij eenvoudigweg geen hand kan gehad hebben in hun overlijden. Meestal was hun familie aanwezig. Er stond zelfs een kindje met wiegendood op de lijst." Volgens meester Govers is die lijst dan ook het bewijs dat Poppe zich echt niet meer alle namen kan herinneren.

Voor de verdediging is het ook duidelijk dat alle slachtoffers wel degelijk terminaal waren. 

In 2011 bracht de beschuldigde ook zijn moeder Ivonna Vanhaverbeke om het leven. "Ze zei dat die van hierboven haar vergeten was. De aanblik van haar ziekbed was zo schrijnend en zijn medelijden zo groot." Nochtans had Poppe zichzelf beloofd geen mensen meer uit hun lijden te verlossen. "Maar hier ging het over de belangrijkste persoon in zijn leven. Hij wilde haar iedere vorm van lijden en aftakeling besparen."

Ten slotte betwistte de verdediging wel de moorden op Marguerite Blondeel en Irma Parmentier. "De zonen van mevrouw Blondeel waren aanwezig en hebben niets abnormaals gezien. Ook met insuline komt men er niet. Ze zeggen uitdrukkelijk dat ze niet in coma was en dat blijkt ook uit het verpleegkundig verslag." Ook voor de feiten op Irma Parmentier in 1993 werd de vrijspraak gevraagd. "Hij heeft die feiten inderdaad met veel details bekend en nadien weer ingetrokken. Die details kan hij gehaald hebben uit de voorgelezen verklaring van haar kleindochter." Volgens meester Govers was een natuurlijke dood zeker niet uitgesloten. "Het komt nu eenmaal voor dat mensen met zulke aandoeningen relatief onverwacht komen te overlijden. Er is minstens twijfel en dat moet in het voordeel van de beschuldigde zijn."

 Zoals gebruikelijk kreeg de beschuldigde het laatste woord. "Meneer de voorzitter, dames en heren, geachte families. Het spijt me, het spijt me heel erg", zei Ivo Poppe.

Om 16.55 uur hebben het hof en de jury zich teruggetrokken voor de beraadslaging over de twaalf schuldvragen.