Deze week in 1978: studentenclub steelt Manneken Pis voor de laatste keer, sindsdien plast hij vat bier op dag van studentendoop

Hiëronymus Duquesnoy de Oudere maakte in 1619 het bronzen beeldje van Manneken Pis, naar het voorbeeld van de ‘putti pisciatori’ of plassende kinderfiguurtjes. Volgens de meest waarschijnlijke legende is de publieke fontein een eerbetoon aan de vele leerlooierijen in de Stoofstraat. Leerlooiers gebruikten urine van kinderen om het leer met het zuur van de urine soepeler te maken. Minder waarschijnlijk, maar wel straffer is de sage van Juliaantje. Vijanden die Brussel belegerden, deden alsof ze zich overgaven, maar staken in werkelijkheid buskruit onder de stadswallen om de stad op te blazen. De kleine Juliaan zou de brandende lont hebben opgemerkt en ze hebben gedoofd door erop te plassen. Een heldendaad die de stad Brussel van de ondergang zou hebben gered. Vandaar de oorspronkelijke naam van de fontein met een stenen beeldje in de 14de eeuw: ‘Julianekensborre’ of Petit Julien.

Manneken Pis, vandaag nog altijd te vinden in de natuurstenen nis op de hoek van de Stoofstraat en de Eikstraat, werd niet alleen minstens zeven keer ontvoerd of gestolen, maar onderging ook de belegering van Brussel door de Franse koning Lodewijk XIV in augustus 1695. Het beeldje werd in veiligheid gebracht en enkele dagen later weer op zijn zes meter hoge sokkel gezet.

In 1747 wilden Franse soldaten het beeld stelen. Koning Lodewijk XV kon toen de gemoederen bedaren door de daders te laten arresteren, een prachtig kostuum van met goud geborduurd brokaat aan Manneken Pis te schenken én hem te laten toetreden tot de Orde van de Heilige Lodewijk.

Het plassende jongetje - amper 55,5 cm groot - bleef ongeschonden, tot in 1817. In de nacht van 4 op 5 oktober 1817 nam een dwangarbeider, Antoine Licas, het beeld weg en sneed het in stukken om die als schroot te verkopen. De resten werden onder een hoop puin teruggevonden en het beeldje werd hersteld. De dader werd in november gevat. In februari 1818 werd hij veroordeeld tot levenslange dwangarbeid, een straf die later is teruggebracht tot 20 jaar. Hij moest ook een uur aan de schandpaal op de Grote Markt staan.

In 1955 en 1957 waren er opnieuw twee pogingen tot diefstal van Manneken Pis. Leden van de Antwerpse studentenclub ‘Wikings’ gingen er in de nacht van 16 op 17 januari 1963 mee aan de haal. Ze kregen voor die diefstal 80.000 Belgische frank. Dat is bijna 2.000 euro, maar vandaag zou dat, rekening houdend met de inflatie, neerkomen op ruim 15.000 euro. Dat mooie bedrag ging naar een goed doel voor mindervaliden en daarom werden de daders niet gestraft.

In 1965 raakte het beeld wéér beschadigd. Het bovenste stuk werd enkele maanden later in het Brusselse kanaal teruggevonden. Het beeld moest opnieuw worden gerestaureerd. Toen werd besloten om een replica te maken en het origineel te bewaren in het Broodhuis, waar het Museum van de Stad Brussel is gevestigd.

Maar ook die kopie van Manneken Pis lokte dieven. Op 26 april 1978 roofde een studentenclub uit Anderlecht de replica. Een stunt voor de presesverkiezing. Als straf moesten de studenten een kostuum maken. Nog elk jaar draagt Manneken Pis dit pak tijdens de studentendoop in Brussel. In plaats van water plast het ventje dan een vat bier. Het ketje van Brussel heeft in zijn kleerkast intussen overigens al meer dan 1.000 kostuums hangen, aangeboden door schenkers uit de hele wereld.

Tot slot: wat met het beeldje van Manneken Pis in Geraardsbergen? Dat zou volgens de legende een replica zijn, geschonken door de Brusselaars omdat de inwoners van Geraardsbergen hadden geholpen om de Engelse soldaten te vatten die Manneken Pis in 1745 hadden ontvoerd. Maar Manneken Pis van Geraardsbergen is geen replica. Dat beeld gaat zelf terug tot de 15de eeuw en is dus ouder dan het Manneken Pis uit 1619 van Hiëronymus Duquesnoy de Oudere. Het Juliaantje van de ‘Julianekensborre’, waarvan al sprake in 1388, zou dan weer ouder zijn dan het plassende jongetje in Geraardsbergen. Kortom, de vete tussen beide steden is nog altijd niet opgelost.