De politie ziet u. Op 875 plaatsen, 24 uur per dag

ANPR-camera’s: ze zijn een krachtig wapen voor de politie, want Vlaanderen wemelt ervan. Er hangen er nu al 875, verspreid over lokale, provinciale, gewest- en autosnelwegen. ANPR staat voor Automatic Number Plate Recognition - nummerplaatherkenning, dus. Ons land voerde het systeem in 2013 in om geseinde voertuigen te spotten. “Toen werden de camera’s nog vooral gezien als een instrument om criminaliteit te bestrijden”, zegt verkeersveiligheidsspecialist Tom Brijs (UHasselt). Maar al snel werden de camera’s ook ingezet om verkeersovertreders te betrappen. “De eerste toepassing was de trajectcontrole, waarbij de gemiddelde snelheid tussen twee punten berekend wordt. Inmiddels staan we dankzij artificiële intelligentie al veel verder. Zo kan de juiste software een auto onderscheiden van een vrachtwagen. De komende jaren zal de technologie alleen maar verder evolueren.”

En zo komen er dus steeds nieuwe toepassingen bij. Door een koninklijk besluit van mobiliteitsminister François Bellot (MR) mag de politie vanaf 1 juli ANPR-camera’s gebruiken om vijf nieuwe verkeersovertredingen automatisch vast te stellen. Zo mogen ze voortaan chauffeurs betrappen die een kruispunt blokkeren, of die een U-bocht maken waar dat verboden is. Ook vrachtwagens die inhalen wanneer dat niet mag en spookrijders op een eenrichtingsweg plukt de technologie er zelfstandig uit.

Daarna stuurt de software ook de boete automatisch door. Er komt zelfs geen agent meer aan te pas. “Wat ons betreft, is dat een goede zaak”, zegt woordvoerder van de federale politie Jonathan Pfund. “Zo kunnen wij personeel bij de wegpolitie vrijmaken voor andere taken.” Slimme software en camera’s verhogen de pakkans aanzienlijk. Brijs: “We hebben het over inbreuken die traditioneel moeilijk te beboeten zijn. Je kan overtreders eigenlijk alleen bestraffen als een agent hen op heterdaad betrapt. Maar dat gebeurt niet vaak. Er moet net een agent in een auto zitten te wachten en zien dat een bestuurder in de fout gaat. Maar het is wél belangrijk om ook deze regels te handhaven. Truckers die inhalen of bestuurders die kruispunten blokkeren, hinderen de doorstroming. En rijden op een spitsstrook of in de verkeerde richting is niet alleen hinderlijk, maar ronduit gevaarlijk.”

Ook verkeersveiligheidsinstituut VIAS is voorstander: “Het gaat niet om meer geld innen via boetes. Het gaat over veiligheid op de weg. Wie de regels volgt, heeft niets te vrezen.”

De meeste ANPR-camera’s in ons land zijn op dit moment nog niet klaar voor andere toepassingen dan nummerplaatherkenning en trajectcontrole. “Maar nu de wettelijke mogelijkheid er is, gaan we overleggen met overheden en andere partners om te kijken wat we technologisch kunnen doen en op welke plaatsen we aan de slag kunnen”, zegt Pfund. “De nieuwe toepassingen zullen dus nog niet stipt op 1 juli overal in werking treden.” Wanneer de politie dan wel van start denkt te gaan met de automatische beboeting, is niet bekend.

Tot slot: gsm’en achter het stuur of geen gordel dragen staan (nog) niet in het lijstje van inbreuken die de politie kan afwentelen op intelligente camerasystemen. In andere landen lopen wel al experimenten met camera’s en software die gsm-gebruik achter het stuur herkennen. Zo bestaan er systemen die een gsm-signaal oppikken en de bestuurder vervolgens fotograferen. “Maar momenteel zijn er nog te veel betwistingen om die systemen al echt toe te passen”, zegt Brijs. “Een agent moet de gemaakte beelden telkens bekijken, om te beoordelen of iemand aan het bellen of pakweg aan zijn oor aan het krabben is.” In ons land wordt gsm’en achter het stuur dan ook enkel ‘live’ vastgesteld, en daar komt wellicht niet meteen verandering in.