Burgers steeds vaker met klachten naar Hoge Raad voor Justitie

Klachten die te maken hebben met de gebrekkige werking van de rechterlijke orde, kunnen bij de HRJ worden in gediend. Het is de taak van de HRJ om die klachten te behandelen, de opvolging ervan te verzekeren en aanbevelingen te formuleren. Aan de beoordeling van de HRJ zijn dus geen rechtsgevolgen verbonden. Aan Nederlandstalige kant staan de advies- en onderzoekscommissies (AOC) in voor dat proces, aan Franstalige en Duitstalige kant zijn dat de commissions d'avis et d'enquête (CAE).

Nadat het klachtendossier is geregistreerd, dat één klacht of meerdere klachten bevat, wordt een ontvankelijkheidsonderzoek en vervolgens een bevoegdheidsonderzoek opgestart. Enkel schriftelijke, ondertekende en gedagtekende brieven die de volledige identiteit van de klager bevatten, komen in aanmerking. De HRJ is alleen bevoegd voor klachten die een disfunctie van de rechterlijke orde als onderwerp hebben. De HRJ spreekt van een disfunctie wanneer "de aan de rechtzoekende geleverde dienst niet conform is met wat legitiem kan worden verwacht van de openbare dienstverlening door de rechterlijke orde".

In de loop van 2021 werden 314 nieuwe dossiers geopend (171 door de AOC, 143 door de CAE). In 2020 werden nog 231 nieuwe dossiers geopend. In 2021 werden 364 dossiers afgesloten (232 door de AOC, 132 door de CAE). In 2020 waren dat er nog 254. Van de 364 afgesloten dossiers werden 343 dossiers met 639 klachten ontvankelijk verklaard. Meer dan de helft (51 procent) van de dossiers die in 2021 werden afgesloten, werd al binnen drie maanden afgesloten. Aan het einde van het jaar waren nog 90 dossiers hangende.

Het meest voorkomende type klacht binnen de afgesloten dossiers was kritiek op een rechterlijke beslissing (35 procent), gevolgd door klachten over het verloop van een procedure (11 procent) en klachten over een advocaat, stafhouder, notaris, gerechtsdeurwaarder, voorlopig bewindvoerder of schuldbemiddelaar (10 procent). Van de 172 klachten waarvoor de commissies bevoegd waren, werden 127 klachten ongegrond en 45 klachten gegrond verklaard. Ter vergelijking: in 2020 waren de commissies bevoegd voor 139 klachten waarvan er 36 gegrond en 103 ongegrond werden verklaard.