"Burgers moeten politieacties kunnen filmen om etnisch profileren tegen te gaan"

Etnisch profileren is een praktijk waarbij de politie iemand op straat controleert vanwege zijn of haar huidskleur of afkomst, zonder dat er een objectieve reden is om deze persoon tegen te houden. Verschillende organisaties - onder meer Amnesty International en de Liga voor Mensenrechten - houden vandaag een conferentie waarin het probleem besproken wordt. De bedoeling is om politiemensen en beleidsmakers aan te moedigen maatregelen te nemen die het etnisch profileren tegengaan.

Een van de aanbevelingen van de conferentie houdt in dat burgers duidelijker het recht moeten hebben om politieacties te documenteren. Dat kan bijvoorbeeld door het politieoptreden te filmen of te fotograferen. Op die manier kunnen bewijzen worden verzameld van mishandeling of discriminatie tijdens het optreden van de politie.

"Filmen of fotograferen is een belangrijke manier voor de burger om de politie ter verantwoording te roepen en hun versie van het verhaal te vertellen, of te tonen. Politiemensen moeten de opdracht krijgen om het recht om de politie te filmen, te respecteren", zo staat in de gemeenschappelijke aanbevelingen.

Momenteel is het strikt genomen niet verboden om de politie te filmen. Maar de wetgeving is niet altijd even duidelijk. "Internationaal wordt het recht om politieoptredens te filmen erkend, maar in België gebeurt dat veel minder expliciet", zegt Eefje de Kroon van de Liga voor Mensenrechten. "We willen dat daar transparantie over komt." 

Ook willen de organisatoren van de conferentie dat er een onafhankelijk klachtenmechanisme wordt voorzien. "We zien dat het nu maar heel weinig voorvalt dat er mensen een klacht indienen wegens etnisch profileren", aldus de Kroon. "Dat kan verholpen worden door, extern van de politie, een onafhankelijk werkende instantie te voorzien."

Voor andere aanbevelingen wordt dan weer gekeken naar het buitenland. Zo wordt onder meer aangeraden om de data van de controles bij te houden, zoals momenteel al in het Verenigd Koninkrijk gebeurt. "In België worden geen statistieken bijgehouden over de controles en daardoor hebben we ook weinig zicht op de omvang van het probleem van etnisch profileren", zegt Wies De Graeve van de mensenrechtenorganisatie Amnesty International. "Maar in het Verenigd Koninkrijk worden die gegevens standaard bijgehouden. Agenten kunnen gebruik maken van een app, waardoor de administratieve last beperkt wordt. Zo beschikt men over gegevens waarop het beleid kan worden afgestemd." 

Daarnaast wordt nog het Nederlandse voorbeeld aangehaald. "Daar bestaat een 'handelingskader' met duidelijke richtlijnen. Daardoor is het duidelijk wanneer er wel en wanneer er geen identiteitscontroles uitgevoerd kunnen worden. Dat moet dan minder gebeuren op basis van het buikgevoel", zegt De Graeve.

Amnesty International had twee weken geleden nog een rapport uitgebracht over de praktijk. In een reactie daarop had minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon verklaard dat etnisch profileren niet tot het beleid van de politie behoort. "Nooit eerder heeft een minister van Binnenlandse Zaken zoveel inspanningen gedaan om dit tegen te gaan", deelde zijn woordvoerder toen mee. 

De conferentie over etnisch profileren, die vandaag plaatsvindt in Brussel, wordt georganiseerd door Amnesty International, de Liga voor Mensenrechten, Minderhedenforum, Uit De Marge-CMGJ, la Ligue des Droits de l'Homme, ObsPol en MRAX.