België bij slechtste leerlingen van Europese klas voor uitrol 5G

Het nieuwe verslag is van de hand van Annemie Turtelboom. De voormalige minister is sinds 2018 actief bij de Europese Rekenkamer. Ze stelt vast dat de Europese landen grote vertraging hebben opgelopen bij de uitrol van 5G, de supersnelle mobiele communicatienetwerken van de vijfde generatie. Slechts vier landen hebben de tussentijdse doelstelling van 2020 gemist dat minstens één grote stad toegang heeft tot 5G, maar voor de verdere uitrol zitten de meeste landen niet op schema.

Elf van de 27 EU-landen lijken de doelstelling te zullen halen om in 2025 alle stedelijke gebieden en hun belangrijkste transportroutes op 5G aan te sluiten. Nog eens elf landen zijn op goede weg, maar van vijf andere landen - waaronder dus ook België - wordt de kans dat dit nog lukt, klein geacht. 

Ons land bevindt zich in het gezelschap van Bulgarije, Kroatië, Cyprus en Griekenland. Tegen 2030 zou de hele EU met 5G-dekking uitgerust moeten zijn.

In België zat het hele 5G-dossier lange tijd geblokkeerd door een communautaire discussie over de opbrengst van de veiling van het nieuwe 5G-radiospectrum. In november vorig jaar bereikten de federale regering en de gewestregeringen eindelijk een akkoord dat de veiling mogelijk maakt. Op 13 januari riep het BIPT kandidaten op om zich te melden voor die veiling, die in juni zou plaatsvinden.

Vertraging bij het veilen van de radiofrequentiebanden is slechts een van de oorzaken van de trager dan voorziene uitrol, schrijft Turtelboom. Andere zijn coördinatieproblemen met landen buiten de Europese Unie - Wit-Rusland, Oekraïne en Rusland - die twee banden gebruiken voor tv-uitzendingen en militaire satellietdiensten, en een uiteenlopende aanpak inzake de beveiliging van 5G. 

“Waarom we in ons rapport zo hard de nadruk leggen op de vastgestelde vertragingen? Omdat 5G een aanjager is, die zaken als afstandschirurgie en industriële automatisering mogelijk maakt. Als je de deadlines mist, zal er ook vertraging zitten op de uitvoering van het internet der dingen”, zegt Turtelboom. Ze wijst ook op de economische opportuniteiten. Tussen 2021 en 2025 zou 5G het bbp van de Europese Unie met naar schatting 1.000 miljard euro kunnen verhogen en 20 miljoen banen kunnen scheppen of transformeren.

Turtelboom maakt zich overigens zorgen over de veiligheid van 5G, niet alleen omdat de lidstaten niet op één lijn zitten. Zo zijn zes van de acht grootste leveranciers van 5G, zoals het Chinese Huawei en het Zuid-Koreaanse Samsung, niet in Europa gevestigd, zodat ze ook niet de EU-wetgeving moeten volgen. Volgens haar rapport kan de wetgeving waaraan ze dan wel moeten voldoen, aanzienlijk afwijken van de Europese, bijvoorbeeld op het vlak van gegevensbescherming, Bovendien kunnen ook de controlecentra van de software waarop de 5G-netwerken draaien zich buiten de EU bevinden, “waardoor gebruikers in de EU mogelijk worden onderworpen aan wetgeving van derde landen”, luidt het in het rapport.

De Europese Commissie heeft de lidstaten in januari 2020 dan wel een toolbox voor 5G-cyberbeveiliging aangereikt, maar die kwam echter te laat voor een aantal netwerkexploitanten die hun leveranciers al hadden gekozen. Bovendien zijn de maatregelen die in de toolbox omschreven staan niet bindend, waardoor de aanpak van de lidstaten verschilt wat betreft het gebruik van apparatuur van leveranciers met een hoog risico.

Tot slot waarschuwen Turtelboom en de Rekenkamer ook voor een digitale kloof in de EU, en wijzen ze ook daarvoor naar de Commissie. Die heeft het namelijk nagelaten om de verwachte kwaliteit van 5G-diensten duidelijk te omschrijven. Dit zou kunnen kunnen leiden tot ongelijkheden in de toegang tot de kwaliteit van 5G-diensten. 

Vicepremier en minister van Telecommunicatie Petra De Sutter (Groen) is niet akkoord met de analyse en gaat ervan uit dat België tegen 2025 wél de Europese doelstelling op het vlak van de uitrol van 5G zal halen, zeker nu het startschot voor 5G wordt gegeven met de spectrumveiling in de zomer. “De veiling legt de toekenning van het spectrum voor twintig jaar vast. Daar wachten onze bedrijven en de telecomsector al jaren op. Kortom, we zijn een inhaalbeweging aan het maken.”

Aan de 5G-licenties die geveild zullen worden, hangen hoge dekkingsverplichtingen vast, zegt De Sutter. “Ik maak me dan ook sterk dat onze steden tegen 2025 5G hebben en we dat Europese doel halen. In elk geval moeten de telecomoperatoren die meedoen aan die 5G-veiling tegen 2028 aan maar liefst 99,8% van de gezinnen een kwalitatieve, mobiele 5G-connectie kunnen leveren en ook de meest gebruikte spoorlijnen moeten van mobiel internet worden voorzien, waardoor meer treinreizigers beter kunnen surfen op het net.”

Overigens, als het gaat over kwalitatieve internetverbindingen loopt België voorop in Europa, zegt De Sutter. “98% van de bevolking heeft een goede en performante 4G-verbinding waarmee we dan weer Europees koploper zijn.” 

Ze haalt nog aan dat de federale regering 24 miljoen euro uittrekt voor testprojecten om 5G-toepassingen te versnellen.

LEES OOK: 

5G-licenties worden in juni geveild, operatoren kunnen zich nog een maand kandidaat stellen