Auto rijdt vluchtende transmigrant dood op E40 bij Jabbeke. West-Vlaams gouverneur: "Dit hadden we voorspeld"

"Het ging om een op voorhand geplande politieactie, van een twintigtal agenten van de federale en lokale politie. Blijkbaar zat iemand verscholen in een struik, en is die in de richting van de autosnelweg gelopen. Hij werd aangereden door een bestuurder op het rechterrijvak en werd naar het linkerrijvak gekatapulteerd", legt Peter De Waele van de federale politie uit. Het slachtoffer, een transmigrant die illegaal in ons land verbleef, overleefde het ongeval niet. 

Het duurde enige tijd vooraleer de man kon worden geïdentificeerd. "Er zijn bij de persoon, zoals bij de meeste mensen zonder geldige papieren, geen tekens gevonden die hem kunnen identificeren", aldus de woordvoerder nog. "Ook is het stressteam vannacht ter plaatse gekomen, om de agenten, die erg waren aangedaan door het voorval, psychologisch bij te staan."

Volgens het parket van West-Vlaanderen, afdeling Brugge, is de man wellicht 40-jarige Ethiopiër. Bij een eerdere interceptie door de politie deelde hij alleszins die identiteit mee. Het onderzoek heeft uitgewezen dat de man op 9 januari door de politie al werd aangetroffen in het station van Brugge. Hij beweerde A.M. uit Ethiopië te zijn en gaf een geboortedatum in 1978 op. Toen was de transmigrant per trein vanuit Brussel naar Brugge afgezakt.

  Het onderzoek naar de precieze omstandigheden van het ongeval is nog bezig. Er moeten onder andere nog enkele getuigen verhoord worden. 

Ondertussen is duidelijk geworden dat ze met twee personen de oversteek probeerden te maken over de E40. “Eén man slaagde in zijn opzet en kon ontkomen door de snelweg over te steken. Een tweede transmigrant had minder geluk en werd aangereden op de linkerrijstrook met de gekende gevolgen”, bevestigt procureur Frank Demeester. 

Bij de actie werden elf mensen zonder geldige verblijfspapieren opgepakt, afkomstig uit Irak en Ethiopië.

Het ongeval vond plaats bij een controle op de snelwegparking van Jabbeke, een van de parkeerplaatsen die transmigranten al jaren gebruiken om aan boord van vrachtwagens richting het Verenigd Koninkrijk te klauteren. Deze week nog besliste minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon om privébewakingsfirma's in te zetten om die parkings te beveiligen. Ook de federale politie voert om die reden extra controles uit langs de snelwegen.

De politiediensten vrezen al langer dergelijk scenario's met dodelijke afloop. Naast het onderzoek van het parket, wordt het voorval binnen de federale politie onderzocht. "Het is moeilijk om accuraat op te treden als iemand plots gaat lopen", benadrukt De Waele. "Als je erachteraan gaat, kan dat ertoe leiden dat hij nog verder op de autosnelweg loopt. Ook kunnen de politiemensen zo zelf in gevaar komen." Over het verloop van de geplande politieacties aan andere snelwegparkings, kon De Waele nog geen info geven.

Het Brugs parket stelt dat de vluchtelingen in geen geval werden opgejaagd door de politiediensten. “De politie stelt zich zo op dat de vluchtelingen richting de velden worden gedwongen. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen hoe er maandagavond te werk is gegaan.” De actie was gericht op alle snelwegparkings en treinstations. Zo werden in het centrum van Varsenare vier illegalen opgepakt aan een busstation. Zij waren met de trein en bus vanuit Brussel in Varsenare geraakt. Een trend die de laatste weken steeds vaker voorkomt.

Voor minister Jambon (N-VA) is het dodelijke ongeval een "spijtig voorval", maar het mag ons "er niet toe nopen de acties niet verder te zetten". Volgens de N-VA-vicepremier treft de politie alvast geen enkele schuld.

"Voor ons is het heel duidelijk. De politie treft hier geen enkele schuld." De politieactie was al eerder gepland, maar kadert wel in het actieplan dat minister Jambon afgelopen weekend aankondigde, benadrukt zijn kabinet nog. Bovendien "kun je dit soort ongevallen niet vermijden", meent de vicepremier. "Je kan niet uitsluiten dat mensen bepaalde dingen doen, maar iedereen weet dat over een autosnelweg lopen gevaarlijk is", zei hij nog aan VRT NWS.

West-Vlaams gouverneur Carl Decaluwé reageert aangeslagen. “Helemaal onverwacht komt het natuurlijk niet”, zucht hij. “Vroeg of laat moest het gebeuren als je ziet welke risico’s die mensen nemen door vlak bij, langs en dus ook over de snelweg te lopen. Het is een razend gevaarlijke situatie.” Ondertussen wordt verder nagedacht hoe zulke ongevallen in de toekomst vermeden kunnen worden. “Al is dat héél moeilijk”, gaat de gouverneur verder.

“Eén van de opties is om de middenbermen te verhogen ter hoogte van de snelwegparkings. Maar dan is de vraag: over welke afstand doen we dat? De volledige snelweg afsluiten voor een controle is onmogelijk." Ter vergelijking, in 2016 werd rond Calais een betonnen muur gebouwd van een kilometer. Die werd betaald door Groot-Brittannië dat 2,25 miljoen uittrok voor de bouw ervan. Londen beloofde onlangs een extra investering van 60 miljoen euro aan Frankrijk in de strijd tegen de illegalenproblematiek. De voorbije weken kwamen ook in Noord-Frankrijk al drie mensen om het leven in soortgelijke omstandigheden.

"De politiediensten doen uitstekend werk", klonk het nog. "Het is onze taak om de mensensmokkelaars te blijven ontmoedigen.” Decaluwé hoopt ook op een snelle uitrol van het plan van Vlaams minister voor Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) die een systeem uitwerkte van kort- en langparkeren langs de E40. 

Meteen na het ongeval raadde het Verkeerscentrum alle verkeer aan om de snelweg te verlaten via knooppunt Brugge en daar een omleiding te volgen tot oprit 6 Jabbeke/De Haan. Inmiddels is de weg weer open.