“Armoedeorganisatie Poverello heeft aan geld geen gebrek, maar het gaat nauwelijks naar armenzorg”

Poverello -  Italiaans voor ‘kleine, arme man’ - werd in 1978 in Brussel opgericht door de katholieke arts Jan Vermeire, die er een onthaalhuis voor armen opende. Het symbool van de daklozenorganisatie is de 'open deur'. "Mensen zijn hier welkom zoals ze zijn", zegt Vermeires opvolger, directeur Johan Van Eetvelde.

De vzw is bij het brede publiek vooral bekend om haar kerstbanketten en voedseldonaties voor bedelaars. Met tien afdelingen in Vlaanderen, drie in Brussel en twee in Wallonië, waar mensen terechtkunnen voor een warme maaltijd, is Poverello een van de grootste daklozenorganisaties van het land. 

Volgens de jaarverslagen heeft Poverello in de loop der jaren een balans van meer dan 20 miljoen euro verzameld, vooral dankzij de riante toestroom aan giften. Op enkele jaarrekeningen staan de giften, erfenissen en lidgelden als aparte categorie vermeld. Omdat er bij Poverello geen sprake is van lidgeld en de vzw amper subsidies zegt te aanvaarden, gaat het dus om schenkingen en erfenissen: in 2015 ontving Poverello 1,3 miljoen euro, in 2016 1,7 miljoen euro en in 2017 681.000 euro.

Waar komt dat geld vandaan? Iedereen kent de solidariteitsacties ten voordele van Poverello. Ter gelegenheid van Music for Life schonk de Vlaamse regering in 2015 nog een cheque van 100.000 euro. Maar het grote geld komt van erfenissen, waarbij de schenkers gebruik konden maken van het fiscaal aantrekkelijke duolegaat. Sinds juli dit jaar bestaat dat systeem volgens Knack niet meer.

Omdat er amper geld wordt uitgegeven aan de werking, noteert de vzw aanzienlijke winsten. Als je voor de laatste tien boekjaren de uitgaven van de inkomsten aftrekt, krijg je volgens ‘Knack’ een cashflowresultaat van meer dan 875.000 euro per jaar, een ongezien hoge winstmarge voor een dergelijke vzw.

Dat geld wordt volgens ‘Knack’ opgepot. In 2009 stond er al een bedrag van 8 miljoen euro op de bankrekening en in het boekjaar 2019 bereikten de liquide middelen een hoogtepunt van 14 miljoen euro, ofte meer dan twee derde van het officiële balanstotaal. "Dat zijn onze voorraden", klinkt het bij directeur Van Eetvelde.

Maar staan die voorraden wel op de bankrekening van Poverello? De officiële jaarrekeningen van 2010 tot 2019 zeggen volgens ‘Knack’ iets anders. Het volledige bedrag van 14 miljoen euro is namelijk ingeboekt als "een vordering". Een vordering is een boekhoudkundige term voor het geld dat niet in een onderneming aanwezig is, maar waarop ze wel aanspraak kan maken.

“Poverello’s zogezegde ‘open deur’ gaat meteen dicht voor wie om meer uitleg vraagt”, stelt ‘Knack’ onder meer, dat toevoegt dat de sporen van het geld “leiden naar het persoonlijke netwerk van de schatbewaarder en naar het Interdiocesaan Centrum van de katholieke kerk”. “Ik vermoed dat sommigen eigen kapitaal opbouwen met middelen die voor behoeftigen geschonken zijn”, vat een voormalig vrijwilliger samen.

"De verdachtmakingen zijn volledig ten onrechte en kaderen duidelijk in de vergelding die door sommigen wordt nagestreefd wegens het mislopen van hun persoonlijke ambities. Uw bronnen kenmerken zich door een visie die niet in overeenstemming te brengen is met de uitgangspunten en basisbeginselen van vzw Poverello", reageert Poverello via advocaat Jo Muylle aan ‘Knack’.