50.000 mensen gevaccineerd in woonzorgcentra, 10 met bijwerkingen

Tegen zondag zullen in totaal al 55.255 bewoners in Vlaamse woonzorgcentra een eerste prik gekregen hebben met het vaccin van Pfizer/BioNTech, klonk het later op de dag bij Dirk Dewolf, administrateur-generaal van het Agentschap Zorg en Gezondheid. Het gaat om 502 woonzorgcentra, legde hij uit tijdens een online persbriefing. Dat betekent dat in ruim boven de helft van de woonzorgcentra een eerste prik gezet is. In Vlaanderen zijn er in totaal iets meer dan 820 woonzorgcentra.

Ook de vaccinatie van de personeelsleden in woonzorgcentra komt op kruissnelheid, stelt Dewolf. Volgende week zullen 43.000 personeelsleden een eerste en tweede dosis gekregen hebben, de week daarop komen er daar nog een kleine 30.000 bij. Tegen eind februari moeten zo’n 80.000 personeelsleden volledig beschermd zijn. 

De ziekenhuizen in Vlaanderen kunnen volgende week starten met het toedienen van het vaccin aan een deel van hun zorgpersoneel. Dat heeft te maken met zo’n 37.000 vaccins van Pfizer die op overschot zijn, aldus nog Dewolf.

De vaccins worden in eerste instantie toegediend aan de zogenaamde ‘frontlinie’: personeel op de dienst spoedgevallen, de dienst intensieve zorgen en de Covid-19-diensten. De hub-ziekenhuizen - die dienen als opslagplaats voor de Pfizer-vaccins - komen eerst aan bod, van daaruit zullen ook andere ziekenhuizen bevoorraad worden. De dosissen zullen proportioneel verdeeld worden.

Een 2.000-tal vaccins is voorzien voor huisartsen en tandartsen. In de eerste lijn is ervoor gekozen om huisartsen en tandartsen te vaccineren die ouder dan 65 jaar zijn en nog in actieve dienst.

Zorgnet-Icuro is blij dat de vaccinaties in de ziekenhuizen en de eerste lijn kunnen starten, maar dat is een “voorzichtige” start en “op beperkte schaal”, luidt het vrijdag in een persbericht. “De beschikbare dosissen voor de komende weken zijn ruim onvoldoende om de ruim 125.000 personeelsleden in de Vlaamse ziekenhuizen en de ongeveer 6.000 actieve Vlaamse huisartsen te vaccineren”, stelt topvrouw Margot Cloet. Pas in de week van 15 februari zijn er bevestigde nieuwe Pfizer-leveringen, aldus Zorgnet-Icuro.

Samen met huisartsenvereniging Domus Medica roept de zorgkoepel de overheid trouwens op transparant te communiceren over de aantallen en de data van de bevestigde vaccinleveringen, zodat er geen onrealistische verwachtingen worden gecreëerd. “Het geeft geen zin om optimistischer nieuws te brengen dan de werkelijkheid toelaat. Dat schept bij iedereen valse verwachtingen met frustratie tot resultaat”, aldus Cloet.

Tot en met 12 januari werden tien mensen met bijwerkingen geregistreerd in een Europese databank op een totaal van 35.000 gevaccineerden. "Dat is bijzonder weinig", legt viroloog Van Gucht uit. "Het gaat meestal om lichte bijwerkingen, zoals vermoeidheid, misselijkheid of lichte koorts.”

Zoals verscheidene media deze week al meldden, is een 82-jarige man in een woonzorgcentrum overleden vijf dagen na de vaccinatie. "Dat betekent echter niet dat er een verband is met de vaccinatie”, benadrukt Van Gucht. “Op hoge leeftijd is er een grotere kans op overlijden. Dat geldt zeker in woonzorgcentra, waar vooral hulpbehoevende mensen wonen. De standaardprocedure is wel dat elk overlijden kort na vaccinatie onderzocht moet worden en dat zal hier ook zeer grondig gebeuren."

In de Verenigde Staten, waar al een veel grotere groep werd gevaccineerd, meldt het Centrum voor Ziektecontrole (CDC) milde bijwerkingen bij 2 op de 1.000. Concreet gaat het om 4.000 mensen op 1,9 miljoen gevaccineerden in december. Heel af en toe was er een ernstige bijwerking, een zogenaamde anafylactische schok. 

"Dat gaat om 1 op 100.000 mensen die gevaccineerd werden met het Pfizer-vaccin", benadrukt Van Gucht. "Die reactie vindt gemiddeld plaats binnen de 15 minuten na de prik. De meeste mensen hadden ook een voorgeschiedenis van ernstige allergische reacties op andere vaccins. Ondertussen zijn deze mensen genezen of aan de beterhand."

"Verder bekijken we via verschillende opvolgstudies in hoeverre de vaccins erin slagen een immuunrespons op te wekken bij de bevolking”, laat de viroloog verstaan. “Zo kunnen we ook zien hoelang het vaccin bescherming biedt, ook tegen nieuwe varianten." Uit de eerste studies blijkt al dat het Pfizer-vaccin ook beschermt tegen de Britse en de Zuid-Afrikaanse variant.

Het succes van de vaccinatiecampagne in ons land zal volgens van Gucht afhangen van drie factoren. De eerste is de levering van voldoende vaccins door de farmabedrijven. Ten tweede moet er voldoende zorgpersoneel zijn om de vaccins te geven. "Zij kunnen niet overuren draaien in het ziekenhuis om Covid-patiënten te helpen én spuitjes zetten", zegt Van Gucht.

Ten derde moeten er veilige omstandigheden zijn. "Woonzorgcentra worden enkel gevaccineerd als er geen uitbraak is", aldus nog de viroloog. Momenteel hebben 71 Vlaamse woonzorgcentra een uitbraak die groter is dan vijf bewoners in hun voorziening. Daar wordt de vaccinatie dus uitgesteld. "Op de eerste voorwaarde hebben we zelf geen invloed, op de andere twee wel. We hebben er allemaal belang bij dat het aantal besmettingen niet te fel verhoogt. Dat kan namelijk de vaccinatie, en dus ook de terugkeer naar een normale situatie, vertragen", benadrukt Van Gucht. 

De bereidheid van mensen om zich te laten vaccineren is intussen gestegen tot meer dan 80 procent, laat de viroloog tot slot weten.