Een experiment in de rijsimulator confronteerde 60 studenten in de Verenigde Staten met veelvoorkomende verkeerssituaties: soms nam iemand anders voorrang, soms zaten ze vast in het verkeer en soms wachtten ze eeuwig voor een stoplicht. Kortom; de frustraties liepen soms hoog op.

Het onderzoeksteam liet de studenten geloven dat de andere auto’s ook door proefpersonen werden bestuurd. Het resultaat: sommige studenten begonnen te schelden en anderen veroorzaakten zelfs virtuele ongelukken. Saillant detail: het merendeel van hen had eerder een vragenlijst ingevuld waaruit bleek dat ze een narcistische persoonlijkheid hadden. 

“De reden dat narcisten zo agressief rijden, is omdat ze speciale rechten voor zichzelf claimen”, legt Brad Bushman, hoofd van de studie aan de Ohio State University, uit. De psycholoog doet al zo’n 30 jaar onderzoek naar de oorzaken van agressie. Volgens hem geloven narcistische mensen dat de weg van hen is. Ze hebben het gevoel dat ze het recht hebben om te rijden wanneer ze willen, waar ze willen en hoe ze willen.” Volgens de Amerikaanse vakvereniging van de universiteit vormen narcisten daardoor een gevaar op de weg.

Ralf Buchstaller, psycholoog bij het Duitse onderzoeksinstituut TÜV NORD, denkt dat extreme vormen van narcisme een stoornis vormen en tot problemen kunnen leiden voor medeweggebruikers. “Hoe narcistischer, des te sterker het egocentrisme en de overtuiging superieur te zijn aan anderen”, legt Ralf Buchstaller uit. “En dat verhoogt het risico op overtredingen achter het stuur.”

Een narcistische rijstijl komt vooral bij mannen voor. In een representatief onderzoek van verzekeraars in opdracht van ongevallenonderzoek in 2016 bleek dat meer dan een op de vier automobilisten wel eens voorrang had afgedwongen. Een op de drie gaf toe te bumperkleven als iemand niet snel genoeg naar rechts ging. “Typisch narcistisch gedrag van mensen die de straat als hun territorium beschouwen en hun vermeende rechten willen doen gelden", aldus Buchstaller.

Het is volgens hem niet slim om dit soort mensen van repliek te dienen, aldus Buchstaller. De psycholoog adviseert om afstand te houden en niet kwaad met kwaad te vergelden. Wel helpt het wellicht in het accepteren van hufterig weggedrag. “De wetenschap dat het hier gaat om mensen met een psychische aandoening helpt wellicht in het  verwerken van asociaal gedrag door dit soort wegpiraten", aldus de psycholoog.