IN BEELD: synagoge in Bouwmeesterstraat is na vijf jaar volledig gerenoveerd

Veel synagogen in Antwerpen zitten verscholen achter gewone gevels. Hoogstens kan je aan de joodse symbolen aan de deur zien dat het om een gebedshuis gaat. Niet zo voor de ‘Hollandse Synagoge’ in de Bouwmeesterstraat op het Zuid in Antwerpen. De synagoge in neoromaanse en oosterse stijl heeft een imposante middenkoepel en twee koepeltorens. Binnenin bestaat het gebouw uit onder meer een driebeukige hal. Het was in 1891 de eerste imposante synagoge die in Antwerpen gebouwd werd, opgericht door afstammelingen van joden uit Nederland, die in de zeevaart actief waren. Vandaar de naam ‘Hollandse synagoge’. Het gebouw is beschermd als monument ‘Synagoge Shomre Hadas’ sinds 1976.

(lees verder onder de foto)

Al bij de bouw van de synagoge in 1891 wist architect Joseph Hertogs dat de ondergrond waarop de synagoge kwam te staan niet overal even stabiel was. Dwars onder het perceel liep namelijk een zijkanaal van de slotgracht rond de Spaanse vesten. Hertogs liet daarom een deel van het gebouw funderen met houten palen. Door een daling van het waterpeil – onder andere door de aanleg van de Leien – kwamen deze houten palen droog te staan met inrotting tot gevolg. De synagoge dreigde door de instabiliteit van de fundering ‘in twee te scheuren’. Daarnaast was door de scheurvorming water beginnen insijpelen in het gebouw. Een deel van het plafond kwam in 2013 naar beneden, dus werd de synagoge voor alle veiligheid gesloten.

In 2014 werden de restauratiedossiers ingediend bij onroerend erfgoed. In 2016 werden de voorlopige premies voor alle fasen toegekend en in 2017 startten de werken. Die zijn nu na vijf jaar afgerond.