De Boerentoren staat leeg sinds er in 2018 asbest werd gevonden. Een grondige sanering was de enige oplossing. Omdat het iconische gebouw zich na de sanering in bijna ruwbouwstaat zal bevinden en omdat de renovatie een bijna-nieuwbouwproject wordt, heeft KBC besloten het gebouw te verkopen.

De Katoen Natie Groep wil de toren nu omvormen tot cultuurtoren, aangevuld met een mix van retail, horeca, kantoren en bewoning. Met ruimtes voor tijdelijke en langdurige tentoonstellingen, kunstdepots, restauratieatelier, beeldentuin, filmzaal, auditorium, panoramazalen en boekhandel krijgt de toren een plaats tussen de andere erfgoed- en cultuurinstellingen in Antwerpen. 

“Het project vormt een enorme uitdaging. De cultuurtoren verbreedt de aantrekkelijkheid van de Scheldestad als cultuurstad”, zegt Fernand Huts van Katoen Natie. “We willen een zo groot mogelijk deel van de toren voor het publiek openstellen, zodat iedereen een bezoek kan brengen aan de tentoonstellingsruimtes, kunstdepots, het restauratieatelier, de film- en panoramazalen, de beeldentuin, de horecagelegenheden, het auditorium en de congresruimtes, de boekhandel en andere shops, de markten en de binnenpleinen. Dankzij zijn toegankelijkheid en nieuwe functies wordt het een onderdeel van de stedelijke samenleving en een toren waar iedereen fier op kan zijn.” 

Volgens Huts kan de cultuurtoren een een grote toegevoegde waarde hebben voor Antwerpen en is het een aanvulling bij het bestaande erfgoedkundige en culturele patrimonium van Antwerpen. “Het monument is op zich reeds een icoon. Maar ook het cultuurgebeuren in de Boerentoren wordt een originele en zelfs unieke belevenis. Een bezoek aan een tentoonstelling of evenement in de toren wordt dynamisch, toegankelijk, aangenaam, kind- en familievriendelijk. Je zal als bezoeker worden ondergedompeld in het thema van de tentoonstellingen, via speelse scenografieën, multimedia, en via de getoonde kunstwerken zelf. Daarbij zullen ook de schilderijen, sculpturen, kunstvoorwerpen en films in de cultuurtoren heel eigen accenten hebben en dus in type, thema en benadering verschillen van wat er te zien is in andere musea.”

Cultuur wordt hét kloppend hart van de toren, in combinatie met retail op de gelijkvloerse en de eerste verdieping (langs de Schoenmarkt, Meirbrug en Eiermarkt). Bezoekers zullen door het gebouw kunnen wandelen. Er komt ook een mix van food & leisure als bron van beleving, terwijl in het smalle deel van de toren - van de elfde tot de drieëntwintigste verdieping - als vanouds appartementen komen. De bovenste drie verdiepingen zullen deel uitmaken van een observatorium en panoramazaal. Die zullen publiek toegankelijk zijn, zodat iedereen kan genieten van het 360° uitzicht. Het KBC-logo blijft op de toren zichtbaar en op de gelijkvloerse verdieping zal KBC ook haar klanten blijven verwelkomen in een bankkantoor.

Fernand Huts heeft de voorbije decennia van kunst en cultuur, samen met zijn echtgenote, mee zijn handelsmerk gemaakt. In het Antwerps hoofdkwartier van Katoen Natie schittert de permanent tentoongestelde kunstverzameling van het echtpaar Huts. Met onder meer de getatoeëerde varkens van Wim Delvoye en een mosselinstallatie van Marcel Broodthaers. Verder bevat de collectie ook meer dan duizend jaar oud Koptisch textiel. Begin 2016 pakte Huts uit met het nieuws dat hij voortaan via The Phoebus Foundation een half procent van de jaarlijkse omzet van Katoen Natie zou besteden aan cultuur. 

In mei 2016 raakte bekend dat Huts op een Antwerpse veiling een zeldzame tekening van de hand van Peter Paul Rubens had gekocht voor 670.000 euro. Huts zette de voorbije jaren verschillende tentoonstellingen op touw als ode aan de klassieke Vlaamse kunst.

Voor de nieuwe Boerentoren vorm krijgt, volgt nog een stevige renovatie. Op dit moment staat de Boerentoren volledig leeg. Sinds de zomer van 2018 werd al het personeel van KBC in andere gebouwen ondergebracht in het Antwerpse, nadat er asbest werd gevonden in muren en vloerplaten. “We gebruikten het hele gebouw. Naast het bankkantoor hadden we er ook de servicedesk en IC-dienst van KBC in ondergebracht. Daarnaast waren er ook coworking spaces voor personeel van KBC en had je op het gelijkvloers een koffiebar”, zegt KBC. Volgend jaar wordt al het personeel opnieuw op één plek ondergebracht in het Kievitgebouw. 

De West-Vlaamse projectontwikkelaar ION zal instaan voor de sanering, renovatie en herontwikkeling van de toren. “De gevel is beschermd en wordt uiteraard behouden. Binnenin zijn wel grote werken nodig. Zo moet het pleisterwerk verwijderd worden omdat er asbest is gevonden, net zoals alle vloerplaten in het gebouw. Al het beton zal dus verwijderd moeten worden. Een huzarenstukje in een gebouw van dergelijke schaal waar bijzondere expertise voor nodig is”, weet Davy Demuynck, CEO ION.

Wat dat project kost en hoeveel Fernand Huts over had voor zijn cultuurtoren, wil niemand kwijt. Alle partijen antwoorden hetzelfde op de vraag over het financiële plaatje: “Wij hebben met alle partijen unaniem afgesproken geen financiële details vrij te geven.” Naar schatting zou de aankoopprijs van de Boerentoren rond de 40 miljoen euro liggen. De hele renovatiewerken zouden naar schatting nog eens 80 miljoen euro kosten. Een weetje: het perceel is 2.124 vierkante meter groot en kostte in 1930 zo’n 7,2 miljoen Belgische frank (178.500 euro). 

De art deco toren werd voltooid in 1931. Met zijn 87,5 meter hoogte was hij de eerste wolkenkrabber van het Europese continent. In de plannen voor de binneninrichting was sprake van 63 appartementen. De panoramazaal opende in het voorjaar van 1932. Een V1-bom richtte veel schade aan in januari 1945. 

In 1975 werd de toren verbouwd en groeide hij tot 97,75 meter, met een nieuwe panoramazaal en het logo van de Kredietbank, voorloper van KBC. Het geraamte werd opgetrokken uit 3.500 ton staal, 500 ton betonijzer, 430.000 klinknagels, 180.000 bouten, 3.550 ton cement en 3,5 miljoen Boomse bakstenen. De naam Boerentoren is eigenlijk een spotnaam die de Antwerpenaar gaf vanwege de betrokkenheid van de toen nog Belgische Boerenbond, die de bouwheer van het project controleerde.