“Bijna dagelijks fiets ik van mijn woonplaats Willebroek naar het Antwerpse havengebied. Heen-en-weer is dat ongeveer 100 kilometer per dag”, zegt Frank De Smet (51), die al bijna 30 jaar bij BASF werkt en vorig jaar 28.000 ‘woon-werkkilometers’ maalde. “Vroeger deed ik die afstand met mijn racefiets. Maar sinds ik een speed pedelec heb (de snelle elektrische fiets die tot 45 kilometer per uur haalt, red.), kan ik afwisselen. Ik zie het gebruik van de pedelec als recuperatietraining.”

Frank is een van de 16 deelnemers die dinsdag op de site van BASF de nieuwe fietsopleiding van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) voor gebruikers van speed pedelecs volgde. “Onze bedoeling is om werknemers meer bewust te laten worden van de risico’s van het rijden met een speed pedelec”, zegt Paul Michielsen, projectverantwoordelijke verkeers- en mobiliteitseducatie bij VSV. “Er wordt aandacht besteed aan zowel bewustwording van het feit dat het belangrijk is om steeds je snelheid aan te passen aan de omgeving, en aan hoe je op een veilige manier tot stilstand kan komen.”

“Het kan nooit kwaad om je stuurkunsten bij te schaven”, zegt Frank na afloop van de cursus. “De speed pedelec is nogal log en lastiger te besturen dan pakweg een racefiets. Ook op het gebied van remmen heb ik kunnen bijleren. Nu weet ik bijvoorbeeld dat je op een meer gecontroleerde manier kan remmen als je ook de voorrem, en niet alleen de achterrem, voorzichtig gebruikt.”

De Duitse chemiereus BASF ligt in het noorden van de Antwerpse haven, op een zucht van de Nederlandse grens. Door de afgelegen ligging van de site kwam het personeel traditioneel met de wagen of de bus naar het werk. Om het gebruik van de fiets als woon-werkverkeer te promoten, lanceerde BASF twee jaar geleden een leasefietsenproject. Werknemers konden voortaan op een financieel gunstige manier een fiets leasen en deze bij het einde van de looptijd overnemen. De maatregel bleek een succes: 1.400 van de in totaal 3.000 werknemers is op het plan ingeschreven. Vandaag komen liefst 600 collega’s met de speed pedelec naar de site.

De snelle elektrische fietsen bieden heel wat voordelen: ze zijn emissieloos, ze zorgen voor fittere werknemers en de bestuurder heeft geen last van files. Omwille van de hogere snelheden zijn er echter ook bijkomende risico’s aan verbonden. Vorig jaar telde Vlaanderen in totaal 86 verkeersslachtoffers onder bestuurders van speed pedelecs, waaronder 1 dode en 9 zwaargewonden. Door het stijgende gebruik is het aantal slachtoffers op één jaar tijd bijna verzesvoudigd.

Ook bij BASF zien ze het aantal fietsongevallen stijgen. “We noteerden vorig jaar 100 fietsongevallen op de weg van en naar het werk, waarbij personeelsleden verzorging nodig hadden. In 24 gevallen was er sprake van werkonbekwaamheid”, weet Bernd Brian, Senior Vice President van BASF Antwerpen. “In vergelijking met dezelfde periode vorig jaar zijn de cijfers van 2019 zijn nóg slechter. We stellen ook vast dat de ernstgraad van de fietsongevallen alsmaar toeneemt. De blessures zijn vaak ernstiger dan arbeidsongevallen op de site. De ontwikkelingen baren ons grote zorgen. De veiligheid van onze medewerkers is immers onze absolute prioriteit, zowel op onze site alsook daarbuiten. We zijn met de fietsopleiding gestart om dit menselijk leed in de toekomst te vermijden.”